Przykłady sprężonych par: kwas- zasada
H30+=H20 +p
CH3COH=CH 3C00 +p
nh4* =NH3 +p
H20=0H+p
We wszystkich sprzężonych parach występuje proton, którego przeniesienie jest istotną cechą reakcji. Aby kwas mógł odłączyć proton musi pojawić się inne indywiduum chemiczne będące mocniejszym akceptorem protonu od zasady sprzężonej z danym kwasem W efekcie równocześnie przebiegające reakcje dwóch sprzężonych par:
Kas I = Zasada + p
Zasada II + p = kawas II
Tworzą sumaryczną reakcję:
Kwas I + zasada II = zasada I + kwas II
Jeśli w roztworze kwasu nie ma innej substancji mogącej pełnić rolę akceptora protonu, mogą być nim cząsteczki rozpuszczalnika.
Cząsteczki wody mogą zarówno przyłączać proton (akceptor protonu - zasada) tworząc jon hydroniowy H20* jak też oddawać proton (donor protonu - kwas) tworząc jon wodorotlenkowy 0H-. Woda posiada więc właściwości......
Jeśli substancja posiada właściwości donorowe mocniejsze niż woda to przebiegnie reakcja z wytworzeniem jonów H20- i substancja ta w roztworach wodnych posiadać będzie właściwości kwasowe:
H2S+H20=HS+H30*
CH3COOH + HiO = CH3COO- + H30*
nh4- + h2o = nh3+h3o*
HS04+H20 = S042-+H30‘
Woda odgrywa w tych reakcjach rolę zasady.
Jeśli woda posiada silniejsze właściwości donorowe niż substancja rozpuszczona, to obecność substancji tej powoduje powstanie jonów OH - substancja rozpuszczona jest zasadą:
CH3NH2 + H20 =CH3XH3- = 0H‘
nh3 + h2o = nh.,+ oh-ch+h2o = hch + oh-hco3=h2o = h2co3 + oh
Woda pełni w tych reakcjach rolę kwasu (protonodawcy). Jeśli w roztworze wodnym obecne są substancje o właściwościach kwasowych mocniejszych od wody lub o mocniejszych od wody właściwościach protonoakceptorowych to ich udział jest dominujący i woda nie bierze udziału w reakcjach kwasowo- zasadowych. Np. Do wodnego roztworu CH3COOH wprowadzamy NH3
CH3COOH + NH3= ch3coo- + NH4 =
Lub dowodnego roztworu S042'dodamy H30*