67381

RTĘĆ(Hg)

•    Podstawowe źródła: otrzymywanie chloru z solanki (*); przemysł elektrotechniczny,

tworzyw sztucznych oraz celulozowy; zaprawy nasion (*), stomatologia

•    Około 30-65% rtęci uwalnianej do środowiska jest pochodzenia cywilizacyjnego, reszta pochodzi z procesów geologicznych oraz działalności mikroorganizmów

•    Rtęć uwalniana jest do środowiska w postaci elementarnej (HgO), związków nieorganicznych oraz rtęcioorganicznych

•    Związki nieorganiczne rtęci są słabo wchłaniane z przewodu pokarmowego (10%) i w niewielkim stopniu przekraczają bariery biologiczne

•    Rtęć elementarna w postaci par łatwo przenika przez błony i ma zdolność do pokonywania bariery krew - mozg; działa neurotoksycznie

•    Rtęć w środowisku wodnym ulega metylacji do metylortęci (CH3Hg+) i dimetylortęci (CH3-Hg-CH3)

Metylortęć

•    Metylortęć i dimetylortęć są związkami lipofilowymi, lotnymi, ulegają bioakumulacji, także wzdłuż łańcuchów pokarmowych

•    Duże morskie ryby drapieżne zawierają w tkankach znaczne ilości metylortęci (do 1-2 mg/kg)

•    Metylortęć bardzo dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego (95%), gromadzi się w mózgu oraz tkankach płodów

•    Efekty toksyczne obejmują objawy ze strony układu nerwowego: zaburzenia czucia skórnego, równowagi, mowy, głuchotę i śmierć

•    Za dawkę śmiertelną dla człowieka uznaje się 200- 300 mg metylortęci

•    Metylortęć powoduje powstawanie wad rozwojowych układu nerwowego u płodow kręgowców

•    Japonia, zatoka Minamata (lata 60. XX w.) - zatrucie metylortęcią z ryb (do 11 mg/kg);

około 80 zatruć, 7 ofiar

•    Woda została zatruta siarczanem rtęci, który po przekształceniu w siarczek został poddany metylacji

•    Irak (1971-2) - zatrucie zaprawą alkilortęciową zużytą do ziarna zbóż; ponad 6500 zatruć,

około 500 ofiar

•    Zboże zostało użyte do wypieku Chleba Szczepionki

•    Tiomersal stosowany jako konserwant

•    Obecny w szczepionkach na grypę, WZW typu B, przeciwtężcowych oraz przeciw meningokokom

•    Zawartość rtęci 0,1-25 u g w jednej dawce

•    Dawka śmiertelna etylortęci około 10 000x większa.