Główne przyczyny inflacji kosztowej:
ograniczenie podaży lub wzrost cen surowców - zwłaszcza ropy naftowej (tzw. surowiec strategiczny)
- wzrost płac pod naciskiem związków zawodowych, bez związku ze wzrostem wydajności pracy; ustawodawstwo płacy minimalnej
- zmonopolizowanie niektórych branży utrzymywanie istnienia przedsiębiorstw państwowych
- wzrost obciążeń fiskalnych wzrostu kosztu kredytów
wzrost cen dóbr importowanych (inflacja importowana)
Koszty inflacji:
- złudzenie inflacyjne - mylenie zmian nominalnych i realnych
niepewność, ryzyko, co skraca horyzont planowania obniżając inwestycje i hamując tym rozwój gospodarczy
- koszty zdzieranych zelówek (np. strata czasu na wybieranie drobnych kont) koszty zmienianych cen (automaty, parkometry)
wyższe kwoty podatku dochodowego (bo szybciej wpadamy w wyższe progi podatkowe)
- straty wierzycieli (a zysk dla dłużników, czyli redystrybucja dochodów od pożyczkodawców do pożyczkobiorców, co zniechęca do udzielania pożyczek, czyli ogranicza inwestycje, a więc obniża wzrost gospodarczy, osłabia walkę z bezrobociem i obniża dobrobyt
- rozkład dochodów na niekorzyść ludzi starych, którzy najczęściej oszczędzają (z korzyścią zaś dla ludzi młodych, którzy zazwyczaj żyją na kredyt)
koszty psychiczne
Stagflacja:
okres współwystępowania wysokiej inflacji i wysokiego bezrobocia Przeciwdziałanie inflacji:
- ścisła kontrola podaży pieniądza w kraju i uzależnienie jej wzrostu od wzrostu gospodarczego (od wzrostu wydajności)
ograniczanie wahań popytu globalnego - bardziej restrykcyjna polityka pieniężna i fiskalna w okresach prosperity, bardziej ekspansywna w okresie dekoniunktury
- polityka strukturalna - zmiana struktury produkcji na bardziej efektywną, prywatyzacja państwowych przedsiębiorstw, wspieranie rozwoju prywatnej przedsiębiorczości (np. ulgi dla inwestorów), rozbijanie monopoli, karteli, pobudzanie konkurencji, konkurencyjności (np. znoszenie ceł)
- ograniczanie siły związków zawodowych
Inflacja w innych krajach:
dziś większość poniżej 1%, bo jest kryzys
- przed kryzysem najwyższą inflację miały Litwa, Łotwa, Estonia, Bułgaria i Rumunia (8-15%) w Japonii walka z regularną deflacją
- Polska: przed kryzysem inflacja wzrosła do 3-4%