Sonda lokalizowana w punktach pomiarowych stanowi jeden z zasadniczych elementów układu pomiarowego zarówno przy określaniu stężenia cząstek aerozolowych jak i podczas pomiarów objętości strumienia gazu.
Pomiar objętości strumienia gazu przy oznaczaniu zanieczyszczeń gazowych wykonuje się rurką Pitota, która służy także do bezpośrednich pomiarów prędkości liniowej gazu w pimkcie, w którym jest umieszczona. Każdy pomiar objętości strumienia gazu wymaga jednoczesnego pomiaru temperatury i ciśnienia.
Pomiar ci śnienia jest wykonywany manometrami wskaźnikowymi będi ciśnieniowymi U-rurkowymi prostymi lub nachylonymi.
Temperatura punktu rosy strumienia gazu. jako miara wilgotności, jest istotna wówczas, gdy obecne są substancje korozyjne.
Określenie zawartości pary wodnej w strumieniu gazu morę być wykonane metodę kondensacji, adsorpcji lub psychrometrycznę.
Temperaturę gazu mierzy się termometrami rtęciowymi w zakresie 270-620 K
lub alkoholowymi w zakresie 200-550 K, ponadto stosuje się termopary.
termometry oporowe. Jako temperaturę standardową przyjmuje się 217,16 K.
zaś w praktycznych problemach technicznych 293 K lub 298 K. Na ogól przy pomiarach
strumienia gazu i obliczaniu emisji zanieczyszczeń zachowuje się
warunki standardowe: T = 298 K i 101 326 Pa.
Do pomiaru małych objętości strumieni gazu stosowane są kryzy (zwężki) pomiarowe. Poważną wadą kryz są stosunkowo duże straty ciśnienia gazu (15-55%). Zwężka Yenturiego jest stabilna i dość dokładna. Jednym z najbardziej rozpowszechnionych przyrządów do pomiaru objętości strumienia płynów jest rotametr. Używane są często gazomierze mokre i suche, przepływomierze wirnikowe zwane anemometrami.
Do wydzielania cząstek z pobranej próbki aerozolu stosuje się sączki membranow e i bibułkowe, warstwy tkaniny lub w lókien. Gdy zawartość pyłu jest duża. przed filtrami instaluje się cyklony. Wydzielanie cząstek może być połączone z analizą frakcyjną na inipaktorach. Do wydzielania cząstek wykorzystany może być również gradient elektrostatyczny lub termiczny.
Cząstki aerozolowe można też wydzielać w wodnych płuczkach uderzeniowych.
Do wydzielania zanieczyszczeń gazowych z pobranej próbki stosuje się najczęściej absorpcją w odpowiedniej cieczy, adsorpcją na stałych sorbentach, wymrą tanie lub pobieranie próbki do pojemnika.
Oznaczenie analityczne wykonuje się metodami instrumentalnymi.
Zanieczyszczenia lotne o przykrym zapachu, zwanym odorem zwykle wykrywane są przez specjalnie przeszkolonych ludzi. Pomiary ilościowe zanieczyszczeń odorowych oparte sę na oznaczeniach organoleptycznych i analitycznych.