74341

Promieniowce (Actinomycetales)

Organizmy prokariotyczne, tworzące rząd gramdodatnich bakterii. Posiadają nieregularną, cylindryczną budowę z tendencją do rozgałęziania się, co upodabnia je do grzybów nitkowatych. Ze splątków nitek powstaje pseudogrzybnia (pseudomycelium), która może być powierzchniowa, wgłębna lub powietrzna. Promieniowce rozmnażają się przez podział (fragmentację) pseudogrzybni, czyli wytworzenie zarodników pseudokonidialnych, jak również przez podział poprzeczny pseudostrzępek.

Są organizmami powszechnie występującymi w glebie, kompostach, oborniku, a także na produktach spożywczych. Występują wśród nich gatunki mogące wchodzić w symbiozę z roślinami wyższymi i wiążące azot atmosferyczny, jak również patogeny, wywołujące choroby ludzi, zwierząt i roślin. Większość z nich jest tlenowa i kwasoopoma. Mają nieodporne (poza jednym wyjątkiem - Thermoactinomyces vulgaris) na wysoką temperaturę spory, wytrzymujące jednak dobrze wysychanie. Przyczyniają sie do rozkładu resztek roślinnych i zwierzęcych, polisacharydów oraz związków trudno rozkładalnych, jak sterydy, celuloza, chityna, wyższe kwasy tłuszczowe czy związki aromatyczne.

Wytwarzają antybiotyki (zwłaszcza gatunki z rodzaju Streptomyces - np. streptomycynę, tetramycynę), syntetyzują pestycydy, insektycydy oraz związki chemiczne o działaniu przedwwimsowym. Produkują geosminę, odpowiedzialną za charakterystyczny zapach świeżo zaoranej gleby.

Łacińska nazwa promieniowców pochodzi od opisanego po raz pierwszy gatunku Actinomyces bovis, wywołującego u bydła chorobę aktynomikozę zwaną promienicą.