Niezgodność obowiązującego prawa ze świadomością prawną osłabia działanie prawa Dlatego państwo nie może lekceważyć świadomości prawnej społeczeństwa i dopuszczać do zbyt wielkiej rozbieżności między prawem a świadomością
Praworządność i jej elementy
Praworządność - zasada przestrzegania prawa przez organy państwa.
Na praworządność składają się dwie przesłanki:
1. Istnienie stosunkowo szerokiej regulacji prawnej, obejmującej wszystkie istotne dziedzin)- życia. Przyjmuje się. że są w państwie dwie dziedziny życia społecznego wymagające uregulowania:
a. Sfera stosunków majątkowych między wszystkimi podmiotami prawa
b. Sfera stosunków miedzy państwem i obywatelami
2. Przestrzeganie prawa przez wszelkie organy państwowe - organy państwowe mogą działać tylko na podstawie obowiązujących przepisów i w zakreślonych przez nie granicach. Szczególne znaczenie ma rygorystyczne stosowanie się do przepisów organów uprawnionych do stosowania przymusu i organów wymiaru sprawiedliw-ości. Każde naruszenie prawa przez te organy jest na wyraz niebezpieczne, prowadząc z reguły do naruszenia swobód obywateli.
Ustroje współczesnych państw stwarzają zazwyczaj warunki dla wprowadzenia pełnej praworządności Same warunki oczywiście niczego jeszcze nie gwar antują Jest rzeczą apar atu państwowego odpowiednie icłi wykorzystanie i stworzenie takiego systemu kontroli poszczególnych organów, by naruszenia prawa uczynić niemożliwym. System taki składa się z poszczególnych form społecznej kontroli Form)- te nazywamy formalnymi albo prawnymi gwarancjami praworządności. Najskuteczniejszym środkiem zapewnienia praworządności w działaniu administracji państwowej jest wprowadzenie sądownictwa administracyjnego.
Norma prawna
Norma - powszecłuiie obowiązująca reguła postępowania, wydana lub usankcjonowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym
Cechy normy prawnej:
- Ma charakter ogólny i nie indywidualizuje osoby, na której ciąży wynikający z niej obowiązek
- Ma charakter dwustronny. Z jednej normy wynika dla jednej obowiązek, a dla drugiej prawo, będące kordat cm tego obowiązku.
Zagwar antowana jest przymusem państwowym, stosowanie się do niej nie jest w-ięc zależne od woli zainteresowanych osób.
W skład normy prawnej wchodzą:
Hipoteza - każda norma prawna znajduje zastosow-anie tylko w pewnej sytuacji
- Dyspozycja - część normy prawnej, która w-skazuje obowiązujący sposób zachowania
- Sankcja - część normy prawnej, która mów. jakie ujemne skutki pociągnie za sobą niestosowanie się do
dyspozycji.
W systemie prawnym występują dwa rodzaje norm prawnych, które różnią się miedz)- sobą charakterem i mocą obowiązywania. Są to:
- Normy bezwzględnie obowiązujące (imperatywne) - zawierając niepodważalny nakaz państwa, od wypełnienia którego nic można się uchylic. Każde odstępstwo od nakazanego sposobu postępowania jest naruszeniem prawa i pociąga za sobą zastosowanie przewidzianej przez normę sankcji. Normy imperatywne stanową większość obowiązujących w państwie norm prawnych Występują one przede wszystkim w tych gałęziach prawa, które charakteryzują się nierównością stron połączonych stosunkiem prawnym (prawo konstytucyjne, administracyjne, finansowe, karne)
- Normy względnie obowiązujące (dyspozytywne) - strony umowy zobowiązane są w trakcie jej wykonania postępować zgodnie z normami dyspozytywnymi tylko wtedy, gdy spraw, których norma dotyczy, nie uregulował)- inaczej w umowie.
Przepis prawny
Akt normatywny składa się z przepisów prawnych.
Przepisali nazywamy elemaitamą część ustawy lub innego aktu normatywnego. Przepisali jest więc artykuł, paragraf, punk. ustęp. itp.
Przepis nie musi pokrywać się z normą prawną Względy techniczno-prawne uzasadniają często zamieszczane pewnych elementów normy w różnych artykułach i par agr afach lub też sformułowanie w danym