Metody dyskryminacyjne w analizie sensorycznej
1. Metody oznaczania wartości progowych - stosowane głównie do określania sprawności sensorycznej (szkolenie panelu)
a) metoda limitów
-Polega na podaniu oceniającemu w kilkakrotnym powtórzeniu serii bodźców np. roztworów sacharozy o różnym stężeniu, i obserwowaniu, w którym momencie bodziec stanie się wyczuwalny
-Próbki uporządkowane są rosnąco lub malejąco
-Nadaje się dla osób nieprzeszkolonych, które biorą udział w teście po raz pierwszy
b) metoda średniego błędu -Służy do określania progu różnicy
-Oceniający otrzymuje roztwór standardowy oraz 2 próbki - jedną znacznie słabszą od standardu (np. wodę destylowaną), a drugą znacznie silniejszą
-Zadaniem oceniającego jest przygotowanie z tych próbek próbki identycznej pod względem intensywności wrażenia ze standardem
2. Metody wykrywania różnic - stosowane do oceny produktów o zróżnicowanej jakości
a) metoda parzysta
-Oceniający dokonuje wyboru między dwiema próbkami o różnej jakości,
-Próbki są zakodowane, ustawione parami.
-Jednorazowo ocenia się około siedmiu par próbek
-Oceniający wybiera z pary próbkę wg. z góry założonego kryterium (np. „wskaż próbkę bardziej słodką”),
-W interpretacji wyników sumuje się wyniki częstości wyboru jednej z próbek przez oceniających
b) metoda trójkątowa -Najstarsza metoda sensoryczna,
-Służy do wykrywania różnic między rozmaitymi produktami spożywczymi i przemysłowymi, -Stosowana również w celu sprawdzenia wrażliwości sensorycznej kandydatów do panelu, -Oceniający otrzymują trzy zakodowane próbki, z których dwie są identyczne, a trzecia różni się jakościowo,
-Zadaniem oceniającego jest wskazanie próbek identycznych i próbki różniącej się.
c)metoda duo-trio
-Alternatywa dla metody parzystej i trójkątowej,
-Oceniający otrzymuje trzy próbki, z których jedna jest wyraźnie zaznaczonym standardem (S lub R -reference lub K). a dwie pozostałe różnią się od siebie,
-Oceniający ma stwierdzić, która próbka jest identyczna ze standardem lub która jest odmienna, -Najpierw podawana powinna być próbka wzorcowa, a później pozostałe próbki,
-Metoda stosowana w kontroli jakości,
-Wykorzystywana do oceny produktów będących na tynku w celu porównania z produktami konkurencji oraz oceny produktów poddanych modernizacji.