Prawo pozytywne - obowiązujące tu i teraz z mocy ustanowienia lub uznania przez legalną władzę publiczną
L KIERUNEK POZYTYWISTYCZNY - uznaje że prawo jest zespołem norm ustanowionych i chronionych przez państwo posługujące się środkami przymusu
Pozytywizm prawniczy - poszukiwał takiego prawa, które jest dostępne dzięki badaniu empirycznemu - prawo istnieje tylko w postaci tekstów aktów normatywnych
Trzy podstawowe cechy norm prawnych (wg G. Jellinka):
a) dotyczą tylko zewnętrznego zachowania ludzi wobec siebie - kontroli podlegają nie myśli, a zachowania ludzkie
b) są ustanawiane przez uznany wobec ludzi i zewnętrzny wobec nich autorytet (suweren)
c) przestrzeganie tego prawa gwarantowane jest przez przymus, którym może posługiwać się władza publiczna
John Austin uwypuklał głównie zabezpieczenie prawa przez PRZYMUS, stworzył teorię imperatywu; prawo = rozkaz suwerena podparty sankcją prawną
G. Jellinek i H.L.A. Hart - przymus dotyka tylko tych, którzy prawo złamali, nie kontroluje się KAŹOYCH zachowań ludzkich
d) normy prawne porządkuje się w całość tworzącą system prawa, dzięki któremu można w każdym przypadku odnaleźć odpowiednią normę
e) porządek prawny państwa opiera się na prawie stanowionym
f) nie ma koniecznego związku między prawem a moralnością, ani między prawem stanowionym jakie jest, a jakie być powinno
G.Radbruch - twórca koncepcji ustawowego bezprawia - norma zgodna z ustawą, a niezgodna z moralnością nie ma racji bytu
Ronald Dworkin - podzielił normy na zwykłe reguły prawne i zasady prawa
a) państwo nadal jest głównym twórcą prawa, ale prawo tworzą też inne autorytety (UE, wspólnoty regionalne i lokalne)
b) prawo nie składa się tylko z norm wyrażających rozkazy, ale także z innych wzorców i wytycznych postępowania,, reguł sensu, standardów etycznych
c) system prawa nie zawsze jest kompletny (zupełny) i niesprzeczny wewnętrznie, więc stosowanie prawa nie ogranicza się do wyszukania normy odpowiedniej dla danego przypadku
d) zmniejszenie znaczenia separacji prawa i moralności
postulaty de lege lata - co do poprawnego rozumienia prawa postulaty de lege ferenda - co do przyszłej, oczekiwanej zmiany prawa