Teoria swobodnej oceny dowodów - ocena dowodów i uznanie ich za wiarygodne należy do organu stosującego prawo, kierującego się doświadczeniem i swoją wiedzą o rzeczywistości
Teoria związanej oceny dowodów (formalna teoria dowodowa) - z mocy samego prawa istnieją dowody mniej lub bardziej wiarygodne, dowody gorsze ustępują ważniejszym
prawda materialna - obraz faktów zgodny z ich rzeczywistym kształtem (przebiegiem)
prawda formalna - obraz faktów, na który godzą się strony postępowania przed organami władzy, albo jaki wynika z domniemań prawnych
domniemanie (praesumptio) - wnioskowanie: jeżeli zjawiska należące do typu A i typu B łączy wysoki stopień współwystępowania, to pojawienie się konkretnego i udowodnionego zdarzenia „a" należącego do typu A, łączy się z pojawieniem się nieudowodnionego zdarzenia „b" należącego do typu B
domniemanie faktyczne (praesumptio facti) - organ stosujący prawo może, ale nie musi wyciągać wnioski co do zaistnienia nieznanego faktu na podstawie innych znanych faktów (np. sędzia słuchając wypowiedzi oskarżonego domniemywa że jest poczytalny, wnioskując ze sposobu mówienia, a w razie wątpliwości powołuje biegłych)
domniemane prawne (praesumptio iuris) - organ stosujący prawo nie odwołuje się do swojej wiedzy czy intuicji, ale wprost do norm prawnych - polega ono na tym, że prawo nakazuje uznać za znany fakt A, mimo że nie został on udowodniony, jeżeli został udowodniony fakt B, który z A z reguły współwystępuje (zwroty w aktach: domniemywa się, uważa się za..., uznaje się...)
domniemanie wzruszalne (praesumptio iuris tantum) - domniemanie które może być obalone przez przeciwdowód (udowodnienie, iż mimo domniemania fakt A w rzeczywistości nie zaistniał)
domniemanie niewzruszalne (praesumptio iuris ac de iure) - nie można go obalić przeciwdowodem
3) Ustalenie norm obowiązujących
- ustalenie czy dane przepisy regulujące przypadek obowiązują w danym czasie i miejscu (decyzja walidacyjna)
- wyprowadzenie normy lub norm z przepisów - dokonywanie wykładni prawa
4) Subsumpcja i podjęcie decyzji.
Subsumpcja - konfrontacja udowodnionego faktu z ustaloną treścią obowiązującej normy, podciągnięcie udowodnionego faktu pod normę prawną - udowodniony jednostkowy fakt należy do tej ogólnej kategorii faktów, do której odnosi się dana norma generalnie-abstrakcyjna, konsekwencją subsumpcji jest ustalenie skutków prawnych danego faktu
5) Wykonanie decyzji
Wiadomo...
Skuteczność prawą;
- finistyczna - prawo traktowane jest jako środek do osiągnięcia pewnego celu - osiągnięcie celu wiąże się z przestrzeganiem prawa, więc jest ono skuteczne
behawioralna - prawo jest skuteczne bo adresaci je przestrzegają podporządkowując się treści norm prawnych