75332

Wpływ pracy dynamicznej i statycznej na występowanie zmęczenia mięśni.

Praca dynamiczna - wysiłek przebiega w warunkach ruchu, w związku z przemieszczaniem ciała lub jego części w przestrzeni i zachodzi przy udziale izotonicznych skurczów mięśni, podczas których następuje skrócenie włókien - okresy skurczu i rozkurczu mięśni.

Praca dynamiczna jest podstawowym czynnikiem, który powoduje podwyższenie poziomu przemiany materii. Związana z nią wielkość wydatku energetycznego jest proporcjonalna do wskaźników fizjologicznych, takich jak:

•ilość zużytego tlenu (szybkość oddechu- poziom zużytego tlenu lub wydychanego dwutlenku węgla),

•częstość skurczów serca,

•ciśnienie krwi,

•temperatura ciała i skóry.

Podczas wykonywania pracy umiarkowanej dostarczana ilość tlenu jest całkowicie wystarczająca dla mięśni biorących udział w procesie pracy, a występująca oszczędność kosztów energii umożliwia znaczne wydłużenie efektywnego czasu pracy. Natomiast w czasie wykonywania pracy dynamicznej często następuje spadek wydajności energetycznej, którego regeneracja nie jest możliwa w czasie stosowanych przerw w pracy.

W krótkich odstępach czasu, podczas wykonywania pracy dynamicznej, może występować wysiłek większy od maksymalnego, powodując na początku wysiłku niedobór tlenu, a następnie wystąpienie długu tlenowego, który musi być uzupełniony po zakończeniu wysiłku. Pokrycie wydatku energetycznego organizmu w fazie beztlenowej trwającej 20-30 sekund powoduje tworzenie się kwasu mlekowego.

Praca statyczna - występuje, gdy na zewnątrz nie można zaobserwować żadnego ruchu, a mimo tego mięśnie pozostają w stałym napięciu np. podczas stania, siedzenia, czy podpierania. Nie stanowi ona zatem pracy mechanicznej, jednak często może powodować duże obciążenie dla organizmu (np. podczas długotrwałego stania wzrasta ciśnienie hydrostatyczne nóg, co sprzyja obrzękom i bardzo często prowadzi do powstawania żylaków u ludzi).

Podczas pracy statycznej wskutek długotrwałego napięcia mięśni wzrasta ciśnienie krwi, skurcze mięśni powodują zacieśnienie naczyń włosowatych, a tym samym wpływają na wzrost oporu stawianego przepływowi krwi. W rezultacie tkanka mięśniowa otrzymuje coraz mniej tlenu, a przez to jej zdolność do pracy maleje. Nawet krótkotrwałe zmniejszenie napięcia mięśniowego powoduje szybkie wyrównanie niedoboru tlenu, jednak mięśnie potrzebują dłuższego wypoczynku niż np. w przypadku wykonywania pracy dynamicznej.

Ważną cechą pracy statycznej jest to, że pomimo swojej uciążliwości powoduje ona stosunkowo małe zużycie energii, dlatego jej koszt fizjologiczny nie może być mierzony w kaloriach. Pomimo małego zapotrzebowania energetycznego w mięśniu pracującym w takich warunkach powstają idealne warunki do powstania wspomnianego już długu tlenowego. Jego następstwem jest poczucie dyskomfortu i osłabienia mięśniu, co w dłuższym okresie czasu prowadzi do zmęczenia. Dlatego we wszystkich możliwych sytuacjach zawodowych powinno dążyć się do zmniejszenia udziału pracy statycznej, nawet kosztem wzrostu udziału pracy dynamicznej i zużycia energii.