75583

PEPTYDY- BUDOWA, PODZIAŁ, NOMENKLATURA

PEFTYDY-Czasteczki łańcuchowe zbudowane z 2 do 100 aminokwasów, w których pojedyncze człony połączone są wiązaniem amidowym zwanym peptydowym. Cząsteczki te przechodzą przez błony dializacyjne (ciężar cząsteczkowy do 10 000 D) oraz nie ulegają denaturacji ze względu na brak struktury wtórnej. Synteza peptydu biegnie tylko w jednym kierunku

NOMENKLATURA:

Peptydy są aminoacylokwasami, dlatego ich nazwy tworzone są z użyciem nazw grup acylowych kończących się na -yl i z nazwy aminokwasu z wolną grupą karboksylową. Przykładowo, gdy dwa aminokwasy, glicyna i alanina, kondensują w podanej kolejności, to dipeptyd nosi nazwę glicyloalanina, natomiast gdy w odwrotnej kolejności, to dipeptyd nosi nazwę alanyloglicyna. Wyższe peptydy i polipeptydyokreślane są podobnie. Nazwa peptydu lub polipeptydu zawsze zaczyna

się nazwą grupy acylowej z wolną grupą aminową (aminokwas N-końcowy), po czym następują nazwy kolejnych reszt aminokwasów, a kończy się nazwą aminokwasu z wolną grupą karboksylową (aminokwas C-końcowy). Uproszczony sposób zapisu aminokwasów wchodzących w skład peptydu lub polipeptydu opiera się na symbolach trój literowych lub jednoliterowych aminokwasów.

Amidy utworzone z aminokwasów noszą nazwą peptydów. Peptydy powstają w wyniku utworzenia wiązania amidowego, zwanego w tym przypadku wiązaniem peptydowym, pomiędzy grupą karboksylową jednego aminokwasu, a grupą aminową drugiego aminokwasu.

Peptydy mogą zawierać reszty tych samych aminokwasów (tzw. homopeptydy), np. polilizyna.

Częściej spotyka się jednak peptydy zbudowane z reszt rośnych aminokwasów.

Peptyd złożony z dwóch reszt aminokwasów nazywa się dipeptydem, z trzech tripeptydem i tak

dalej. Peptydy, w których liczba reszt aminokwasowych nie przekracza 10 określane są oligopeptydami, a powyżej 100 reszt to są białka. Dla ułatwienia określenia wilekości peptydów zawierających ponad 10 reszt aminokwasowych podaje się tę informację używając

polskich liczebników, np. mówi się jedenastopeptyd, dwudziestopeptyd, piędziesięciojedenpeptyd, a zapisuje odpowiednio 11-peptyd, 20-peptyd czy 51-peptyd.

PODZIAŁY:

_ 2 do 10 aminokwasów - OUGOPEPTYDY _ powyżej 10 aminokwasów - POLIPEPTYDY _ homeomeryczne - złożone wyłącznie z aminokwasów _ heteromeryczne (peptolidy) - zawierają dodatkowe elementy strukturalne _ homodetyczne - zawierają wyłącznie wiązania peptydowe

_ heterodetyczne - występują też inne wiązania jak: estrowe, disulfidowe, tioestrowe