75939

Udział witaminy D w regulacji gospodarki mineralnej organizmu człowieka

Podstawową rolą hormonalnej formy witaminy D w utrzymaniu homeostazy mineralnej jest podwyższanie efektywności jelitowej absorpcji wapnia i fosforanów. l,25(OH)2D podwyższa przenikanie wapnia do wnętrza enterocyta, zwiększa szybkość przepływu wapnia przez cytozol komórki oraz jego transfer przez błonę podstawną do układu krążenia. W podwyższaniu transportu fosforanów bierze udział zależny od witaminy D kotransporter sodowo fosforanowy. Znaczna jednak część puli fosforanu pobieranego z jelita do układu krążenia transportowana jest w sposób niezależny od witaminy D.

W przypadku kości witamina D niezbędna jest dla zapewnienia jej prawidłowej mineralizacji, przy czym czyni to poprzez zapewnianie właściwego poziomu wapnia i fosforanów w układzie krążenia. l,25(OH)2D jest również jednym z czynników stymulujących wytwarzanie przez osteoblasty kolagenu, na którym odkładają się nowe kryształy hydroksyapatytu. Jednak w obecności podwyższonych stężeń parathormonu, aktywna forma witaminy D stymuluje osteoblasty do wytwarzania limfokin pobudzających osteoklasty do wzmożonej resorpcji kości. Inne z wytworzonych przez osteoblasty limfokin powodują fuzję prekursorów osteoklastów i tworzenie dojrzałych osteoklastów. Ten kierunek działania witaminy D powoduje podwyższanie poziomu wapnia i fosforanu w układzie krążenia związany z resorpcją kości.Kolejnym narządem biorącym udział w regulacji homeostazy mineralnej jest nerka. Wyprodukowana w nerce pod wpływem stymulacji parathormonem (PTH) l,25(OH)2D poprzez receptoiy witaminy D znajdujące się w komórkach kanalików nerkowych, hamuje swoją własną syntezę, uruchamiając równocześnie hydroksylazę 24, co prowadzi do zwiększenia produkcji 24,25(OH)2D.Kluczową rolę w utrzymaniu homeostazy mineralnej odgrywają przytarczyce. Poprzez zawarty w nich VDR aktywna forma witaminy D hamuje syntezę i wydzielanie PTH, którego synteza wzrasta w efekcie rozpoznawania przez właściwy receptor obniżenia się stężenia wapnia w układzie krążenia. Schematyczne przedstawienie działania witaminy D poprzez swoje receptory zawarte w jelicie, kości, nerkach oraz przytarczycach, w kierunku utrzymania homeostazy mineralnej organizmu. Czynniki wzrostowe - peptydy wydzielane przez niektóre typy komórek zwierzęcych, pobudzające inne komórki do podziału albo różnicowania.

Czynniki wzrostowe działają za pośrednictwem receptorów, które są zlokalizowane na powierzchni komórek docelowych. Ich związanie się z receptorem zapoczątkowuje wytwarzanie cząsteczek mediatorów, uczestniczących w przekazywaniu sygnału przez błonę komórkową. Znanych jest około 20 czynników wytwórczych, m. in. interleukiny