76079

sprawowania sakramentów (np. zakaz zawarcia małżeństwa dołączony przez Stolicę Apostolską do dyspensy od małżeństwa niedopełnionego może wpłynąć zarówno na legalność, jak i na ważność nowego małżeństwa, ale zakaz zawarcia małżeństwa zawarty w wyroku sądu kościelnego zawsze ma walor ad liceitatem).

2. Znaczenie chrztu; powtarzalność sakramentów

KPK

Kan. 842 - § 1. Nikt nie może być ważnie dopuszczony do innych sakramentów, dopóki nie przyjął chrztu.

Kan. 845 - § 1. Nie można powtarzać sakramentów chrztu, bierzmowania i święceń, które wyciskają charakter.

§ 2. Jeśli po przeprowadzeniu starannego dochodzenia, istnieje jeszcze roztropna wątpliwość, czy wyliczone w § 1 sakramenty zostały rzeczywiście lub ważnie udzielone, należy ich udzielić warunkowo.

KKKW

Kan. 675 - § 2. Jedynie człowiek, który przyjął rzeczywiście chrzest, jest zdolny do przyjęcia pozostałych sakramentów.

Kan. 672 - § 1. Sakramenty chrztu, chryzmacji oraz święceń nie mogą być powtarzane.

§ 2. Jeśli zaś istnieje roztropna wątpliwość, czy rzeczywiście lub czy ważnie były udzielone, i wątpliwość ta pozostaje mimo przeprowadzenia dokładnego dochodzenia, należy udzielić ich warunkowo.

Podstawowym warunkiem ważnego przyjęcia pozostałych sakramentów jest rzeczywiste przyjęcie chrztu. Nie wystarczy tu więc chrzest pragnienia ani chrzest krwi, które „wystarczą" do zbawienia. Dlatego też przy dopuszczaniu kogokolwiek do sakramentów szafarz musi mieć pewność odnośnie do chrztu kandydata. Musi być to pewność nie tylko co faktu, ale i co do ważności chrztu. Gdyby taka wątpliwość zachodziła, należy najpierw, po przeprowadzeniu starannego dochodzenia, udzielić chrztu.

Przez termin iteratio sacramentorum rozumie się powtórne udzielenie sakramentów tej samej osobie. Sakramenty chrztu, bierzmowania i święceń, które wyciskają charakter sakramentalny, według nauki Kościoła nie mogą być powtórnie udzielone tej samej osobie. Zakaz ten, zakorzeniony w praktyce i tradycji wczesnochrześcijańskiej, znalazł swoje odbicie m.in. w dyskusjach na temat ważności chrztu, zwłaszcza udzielanego przez heretyków; bezdyskusyjny był jednak pogląd o niepowtarzalności ważnie udzielonych sakramentów chrztu, bierzmowania (chryzmacji) i święceń. Kościół na Soborze Trydenckim w sposób uroczysty sprecyzował ten zakaz na sesji VII (BF VII 217). Znajduje się on również w KPK z 1917 r. (kan. 732), w KPK z 1983 r. (kan. 845 § 1) i w KKKW z 1990 r. (kan. 672 § 1). Ponieważ od ważności chrztu zależy ważne przyjęcie pozostałych sakramentów, a od ważności święceń kapłańskich (prebiteratu lub episkopatu) ważność sprawowanych sakramentów, z wyjątkiem chrztu, niezbędna jest pewność, że sakramenty te zostały udzielone ważnie. Wątpliwość może dotyczyć bądź faktu udzielenia sakramentu, bądź ważności dokonanego obrzędu z racji braku właściwej intencji lub niezachowania istotnego elementu, którego spełnienie jest niezbędne do ważności sakramentu (materia i forma). Dlatego w sytuacji, gdy po przeprowadzeniu starannego dochodzenia, pozostaje poważna wątpliwość, czy sakramenty te zostały faktycznie lub ważnie udzielone, Kościół poleca ich udzielić dla uzyskania tej pewności. Pozostałe sakramenty (Eucharystia, pokuta, namaszczenie chorych, małżeństwo) ta sama osoba może przyjmować więcej niż jeden raz, z zachowaniem odnośnych przepisów prawnych i liturgicznych.

- 12-