77493

Z uwagi na zakres przedmiotowy traktowanie prawa i moralności jako krzyżujących się systemów. Niektóre normy morale są bardzo istotne dla funkcjonowania społeczeństwa, więc ustawodawca nadaje im status norm prawnych.

Są grupy zachowali normowane jednocześnie przez moralność i prawo, kiedy normy podlegają ocenie i prawnej, i moralnej.

Przekroczenie normy moralnej stanowi także wtedy przekroczenie normy prawnej np kradzież, gwałt, morderstwo.

Są także grupy zachowań normowane jedynie przez system moralny i podlegają tylko ocenie moralnej. Taki czyn niemoralny nie jest wówczas przeważnie naruszeniem prawa np. cudzołóstwo, egoizm, małostkowość, chciwość, donosicielstwo.

Można także wyodrębnić zachowania, które stanowią przekroczenie norm prawnych, ale nie naruszają moralnych

Są także czasem sytuacje, gdy prawo i moralność są ze sobą w kolizji (gdy nie można spełnić łącznie obu norm, gdyż spełnienie nonny prawnej naruszałoby moralną i odwrotnie) np. eutanazja w wielu krajach jest zakazana przez prawo, a w pewnych jednak przypadkach jej dokonanie jest moralnie usprawiedliwione.

Systemowe - między prawem i moralnością można wyróżnić 3 stanowiska teoretyczne:

1.    Nadrzędności prawa nad moralnością - dominuje w tych teoriach, które akcentują priorytet prawa obowiązującego danego państwa. Jest nim zwłaszcza prawo stanowione przez organy państwowe.

2.    Nadrzędności moralności nad prawem - jest typowym podejściem dla doktryn prawa natury, na gruncie których uznaje się, że prawo obowiązujące danego państwa powinno być zgodne z prawem opartym na podstawowych wartościach, zgodnym z prawem wyższego rzędu (prawem natury), z którego czerpie podstawę obowiązywania

3.    Odrębności obydwu systemów - pogląd dominujący współcześnie, który akcentuje odrębność systemu prawnego i moralnego. Wywodzi się on z założenia autonomii tych dwóch systemów normatywnych, służących innym celom. Żaden z tych systemów nie czerpie mocy obowiązującej z drugiego i nie określa wanmków obowiązywania norm drugiego systemu. Systemy te się uzupełniają.

Niezależność taka nie wyklucza jednak wzajemnych związków między prawem i moralnością, ale związki te oraz zakres ich zbieżności określone są wyłącznie przez reguły systemu prawa.

Strukturalne - pozostają w ścisłym związku między relacjami treściow^rymi i systemowymi. Są one określone głównie poprzez reguły systemu prawa. Związki strukturalne występują w różnych postaciach na różnych etapach fimkcjonowania prawa - zarówno w fazie jego stanowienia, jak i w fazie stosowania.

Wskazują one, w jaki sposób zasady i normy moralne związane są z systemem prawa. Dokonuje się to za pomocą szczególnych konstrukcji normatywnych np. poprzez inkorporację zasad moralnych do systemu prawnego lub poprzez odesłania do norm moralnych.

Negatywna kwalifikacja moralna

-    w przypadku negatywnej kwalifikacji lub oceny zachowania przez jednostkę wobec własnego zachowania, rezultatem jest w płaszczyźnie psycliicznej samokrytyka i wyrzuty sumienia

-    negatywna kwalifikacja wywołuje określone sankcje wobec tej jednostki: krytyka, ogr aniczenie lub zerwanie kontaktów itp.