77819

Zasady procesu rzymsko-kanonicznego:

-pisetnność

-skargowość

-dyspozycyjność (rozporządzalność), czyli tylko od woli strony zależało rozpoczęcie procesu, tj sędzia działa! dopiero po otrzymaniu skargi powoda, oraz że same strony dysponowały swymi prawami procesowymi i materialnymi.

-kontradyktoryjność czyli spomość

-legalna teoria dowodowa, zwana teorią dowodów formalnych

-zasada prawdy formalnej, sędzia me mógł dociekać rzeczywistego stanu rzeczy, ani brać pod uwagę okoliczności znanych mu wprawdzie, ale niezawartych w aktach procesu Stadia procesu rzymsko-kanonicznego:

Dzielił się na 2 stadia, rozdzielone od siebie tzw. litis contestatio, czyli wdaniem się w spór. Pieiwsze stadium procesu występujące przed litiskontestacją , rozpoczynał wniesienie przez powoda pisemnej skargi> powinna ona zawierać : nazwisko porvoda, przedmiot roszczenia, określenie sądu, podstawę prawna oraz nazwisko pozwanego Na jej podstaw ie sędzia, uznawszy że skarga była uzasadniona i odpowiadała wymogom formalnym, wydawał pozew' pisemny, wyznaczając termin stawienia się w sądzie. Pozwany mógł wnieść pisemną obronę , przeciw roszczeniom powoda, podnosząc zarzuty, czyli ekscepcję, które miały bądź uwolnić go od wdania się w spór lub zniweczyć pretensje powoda, bądź tylko spór odroczyć. Dzieliły się one na ekcesje dylatoryjne, deklinatoryjne, peremptoryjne (były niweczące). Na obronę pozwanego powód mógł odpowiedzieć repliką, a pozwanemu przyslugiu'alo z kolei prawo odpowiedzi na replike zwane dupliką Po załatwieniu ekscepcji następowało wdanie się w spór, czyli litiskontestacją, czyli następował merytoryczny rozbiór spora. Jej ważną konsekwencją było to iż odtąd spór stawał się umocniony przed sądem, tj stronie nie wolno było się już z niego wycofać bez zgody sadu i przeciwnika procesowego, nie można tez było zmienić treśic skargi. Postępowanie w tym stadium polegało na dalszej wymianę pism procesowych między stronami Ich celem było ustalenie faktów bezspornych i wymagających udowodnienia Dow'ody na sprawę dostarczały strony.

Środki dow odow e:

Najważniejszym było przyznanie się strony. Poza tym stosowana byl przysięga stron, zeznania świadków, i dokumenty, świadectwa urzędowe. Po zakończeniu postępowania dowodowego sędzia na podstawie zebranych w spraiwe akt procesowych i wniosków przedłożonych na piśmie przez strony lub ich zastępców wydawał wyrok zwany stanowczym, w odróżnieniu od wyr oku przedstawnowczego, wydawanego w toku procesu w kwestiach incydentalnych, niedotyczących samej istoty spora

Postępowanie dowodowe oparte było na legalnej (formalnej) teorii dowodowej. Zgodnie z nią przedstawienie dowodów należało do stron.

Środkiem odw oław czym: od wyroków zarówno stanowczy ch jak i przedstanowczych była wykształcona w rzymskim procesie kognicyjnym apelacja, czyli odwołanie wnoszone przez stronę procesową do sądu wyższej instancji, który od now^ra zajmował się merytorycznym rozpatrywaniem sprawy i wydawał nowy wyrok W doktrynie przyznawano każdej ze stron możliwość dwukrotnej apelacji, a dopiero trzy jedniobrzmiące wyroki kończyły sprawę ostatecznie.

Prawomocny wyrok stawał się tytułem egzekucyjnym. Egzekucje przeprowadzał z polecenia sędziego specjalny urzediuk sądowy.. Gdy egzekucja majątkowa nie doprowadziła do celu, stosowano przymus osobisty w postaci aresztu za długi.