89124

19. HISTORIA ROZWOJU PROCESU RZYMSKIEGO.

W związku z faktem, iź w czasach najdawniejszych jedyną drogą dochodzenia swoich praw prywatnych była tzw. pomoc własna rozrastała się w coraz większym stopniu anarchia i bezprawie. Działania prawodawcze miały za zadanie skrócenie tego procederu i wprowadzenie rozwiązywania sporów przed oblicze sądów. Już Marek Aurełiusz w decretum divi Marci stwierdza utratę wierzytelności dochodzonej z pominięciem drogi sądowej a konstytucje późniejszych cesarzy mówią o utracie prawa własności dochodzonej w ten sam sposób. Prawo w coraz to szerszy sposób regulowało sposoby nabywania i zbywania własności zmuszając obywateli dotrzymania się litery prawa. Zakaz przemocy pod groźbą nieważności i wiele innych przepisów dało początek rozwojowi procesu rzymskiego, który dawał początek praworządności i likwidował bezprawie. Pomoc własna została zastąpiona pomocą państwową. Pierwszym typem procesu rzymskiego był proces legisakcyjny który pojawił się już w ustawie XII tablic. W III w. p.n.e. Pojawił się drugi typ procesu zwany formułkowym i choć pojawił się tak wcześnie to praktycznie obowiązywał dopiero od ok.130r. p.n.e. Proces legisakc^ny zniesiono w 17 r. p.n.e. Ukwidując w ten sposób dualizm procesowy, lecz taki stan rzeczy nie trwał długo gdyż już w okresie pryncypatu pojawia się nowy proces - kognicyjny. Początkowo jest to proces nadzwyczajny, lecz z czasem przejmuje on dominującą rolę i wypiera całkowicie proces formułkowy.