78047

węgla w gnipie metinowej znajdującej się między dwoma pierścieniami pirolowymi i następnie jego usunięcie w postaci tlenku węgla (CO).

Wyniki badań ostatniego dziesięciolecia wskazują, że tlenek węgla, dawniej uważany jedynie jako produkt uboczny katabolizmu hemoglobiny, jest ważną, niezwykle aktywną cząsteczką sygnalną o funkcji regulatorowej. Tlenek węgla, podobnie jak tlenek azotu aktywuje cytoplazmatyczną cyklazę guanylanową. Skutkiem działania obu mediatorów (za pośrednictwem cGMP) może być rozszerzenie naczyń krwionośnych oraz zahamowanie migracji i proliferacji komórek mięśni gładkich naczyń. Związki te włączone są również w regulację transportu jonów w kanalikach nerkowych. Tlenek azotu i tlenek węgla obniżają ciśnienie krwi, zatem zaburzenia ekspresji enzymów prowadzących do syntezy tych mediatorów (indukowalna syntaza tlenku azotu (i-NOS) i oksygenaza liemowa -1 (OH-1) stanowią jeden z mechanizmów rozwoju nadciśnienia.

W wyniku działania oksygenazy hemowej następuje rozerwanie układu porfirynowego i powstaje niebieskozielony barwnik - biliwerdyna, posiadająca czteropirolowy układ łańcuchowy.

W kolejnym etapie biliwerdyna ulega redukcji w reakcji katalizowanej przez reduktazę biliwerdyny i powstaje pomarańczowożółta bilirubina, która dyfunduje do krwi.

biliwerdyna + NADPH + H - bilirubina + NADP

Reakcja katalizowana przez reduktazę biliwerdyny

Bilirubina jest związkiem trudnorozpuszczalnym, transportowanym do wątroby w połączeniu z albuminami. Jedna cząsteczka albuminy łączy się z dwoma cząsteczkami bilirubiny. Jest to tzw. bilirubina wolna, nazywana także bilirubiną pośrednią lub przedwątrobową. W warunkach fizjologicznych jej stężenie waha się w granicach 0,2-0.7 mg/100 cm^{1 2}. Jest ona wychwytywana przez komórki wątroby, zostaje odłączona od albuminy i przeniesiona do wnętrza hepatocym.

W wątrobie słabo polarna cząsteczka bilirubiny ulega dalszym przemianom, które zwiększają jej rozpuszczalność i umożliwiają sekrecję do żółci.

1) Około 75% bilirubiny wchodzi w reakcję z UDP-glukuronianem i powstają diglukuronidy bilirubiny (kwas glukuronowy tworzy wiązanie estrowe z grupą karboksylową bilirubiny). Reakcja katalizowana jest przez UDP-glukuronozylotransferazę bilirubiny;

bilirubina + 2 UDP-giukuronian - diglukuronid bilirubiny + 2 UDP

Sumaiyczna reakcja syntezy diglukuronidu bilirubiny (zachodzi dwuetapowo)

2

1

Około 15% bilirubiny wchodzi w reakcję z aktywnym siarczanem (5' fosfosiarczanem 3' fosfoadenozyny), przy udziale sulfotransferazy ulega ona estryfikacji i tworzą się siarczany bilirubiny.

2

   Około 10% bilirubiny tworzy połączenia z glicyną, tauryną i metioniną.

Powstające pochodne bilirubiny tworzą tzw. bilirubinę związaną, nazywaną także