68081

prawo Wagnera

Prawo Wagnera (inaczej prawo wzrastających wydatków publicznych) -wraz z rozwojem społecznym władze publiczne (a zwłaszcza państwo) zgłaszają popyt na coraz większe dochody, stanowiące skutek rosnących wydatków. Sytuacja taka wynika z faktu, iż potrzeby publiczne rosną szybciej niż potrzeby indywidualne. Wynika to także stąd, że mechanizm rynkowy nie jest wstanie skutecznie zaspokajać potrzeb ludzkich. Wzrost potrzeb zbiorowych ma - zdaniem Wagnera - charakter intensywny i ekstensywny. Intensywny wzrost potrzeb zbiorowych wynika z rozwoju cywilizacyjnego, na skutek czego państwo musi w coraz szerszym zakresie wykonywać realizowane w przeszłości zadania wobec społeczeństwa. Z kolei wzrost ekstensywny jest rezultatem presji społeczeństwa na podejmowanie przez państwo nowych funkcji i obowiązków wobec zbiorowości.

Prawo to odegrało istotną rolę zarówno w teorii finansów, jak i w doktrynie realizowanej przez rządy krajów zachodnich. Prawo to było uzasadnieniem koncepcji państwa dobrobytu (welfare State), w którym realizowano na szeroką skalę wydatki socjalne, w tym wydatki na ubezpieczenia społeczne. Teoria finansów publicznych Wagnera przyczyniła się zapewne do rozwoju ubezpieczeń społecznych (zdrowotnych i emerytalnych), w których państwo odegrało kreatywną rolę. Teoria Wagnera niewątpliwie przyczyniła się do rozwoju ubezpieczeń społecznych w Niemczech i w Anglii, stanowiła też teoretyczną podbudowę redystrybucji dochodu narodowego. Wagner zakwestionował więc neutralność polityki podatkowej, głoszoną przez ortodoksyjnych fiskalistów.