81370

PRAWO WYBORCZE

System wyborczy - ogół zasad postępowania i instytucji związanych z prowadzeniem wyborów (znaczenie szersze); sama metoda obliczania wyników wyborów (znaczenie węższe)

Prawo wyborcze - 1) aspekt przedmiotowy; ogól przepisów prawnych związanych z wyborami. 2) aspekt podmiotowy; (tradycyjnie ujmowany jako prawo obywatela) prawo obywatela do wybierania lub bycia wybieranym.

Funkcje wyborów:

•    Kreacyjna (obsadzanie stanowisk)

•    Legitymizacyjna (otrzymywanie legitymacji od społeczeństwa)

•    Polityczno - programowa (udzielenie poparcia dla określonej wizji programowej)

•    Rozładowywania napięć społecznych

Podstawowe zasady prawa wyborczego (przymiotniki wyborcze)

Są to główne, fundamentalne rozstrzygnięcia dotyczące uprawnień obywateli w procesie wyborczym.

1. Zasada powszechności

Polega ona na założeniu, aby krąg wyborców był jak najszerszy i obejmował osoby zamieszkałe na jakimś obszarze.

Ograniczenia tej zasady nazywamy cenzusami wyborczymi:

1)    Cenzusy mające charakter jawnie dyskryminujący (cenzusy histoiyczne)

2)    Cenzusy niemające w swej istocie charakteru dyskryminacyjnego (cenzusy współczesne). Przyjmuje się fikcję, że ich rozsądne stosowanie nie narusza zasad powszedniości.

•    Cenzus płci

Pierwsze państwo na świecie, które przyznało prawa kobietom - Nowa Zelandia (1896 r.) W Europie - Finlandia (1906)

W większości państw - po I wojnie światowej.

W Anglii po I wojnie, ale miały wyższy cenzus wieku.

W USA- 1920 r.

We Francji dopiero po II wojnie światowej.

Lichtenstein - 1986 r.

Szwajcaria na szczeblu całego państwa - 1972 r.

•    Cenzus majątkowy

-    podatkowy (jakie się płaciło podatki)

-    typowo majątkowy (jaki majątek się posiadało)

•    Cenzus rasowy W RPA do 1994 r.

W USA formalnie do 1865 r.

•    Cenzus wyznaniowy

-    uprzywilejowanie jakiejś grupy wyznaniowej