81733

Dr Marek Tabor - Geografia polityczna 6

WSPÓŁCZESNA MAPA POLITYCZNA ŚWIATA

Od zakończenia II wojny światowej nastąpiły istotne zmiany na mapie politycznej świata, dotyczące zarówno granic politycznych, jak również układów geostrategicznych i gospodarczych. Liczba państw suwerennych wzrosła z 50 na początku XXw. Do 192 w 1994r. Proces politycznej dezintegracji, badacy następstwem rozpadu wielonarodowych państw i dekolonizacji, trwa nadal. Równocześnie zaznacza się rosnącą tendencja do politycznej i gospodarczej integracji międzynarodowej, wynikająca z potrzeb zmian w układach produkcji i tworzenia sprawniejszej, a przez to efektywniejszej gospodarki światowej oraz z potrzeb współczesnej rewolucji naukowo - technicznej. Należy także odnotować ważne wydarzenia zainicjowane w 1989r. związane z wyzwoleniem się spod radzieckiej dominacji krajów środkowej i wschodniej Europy, oraz zjednoczenie Niemiec. W 1991 r, przestał istnieć Związek Radziecki. W miejsce ZSRR powstały republiki nadbałtyckie jako państwa niezawisłe oraz Wspólnota Niepodległych Państw z Rosja na czele. W istotny sposób na kształt mapy politycznej świata po II wojnie światowej wpłynęło utworzenie organizacji międzynarodowych o charakterze politycznym, gospodarczym, społecznym i wojskowym. Organizacja Narodow Zjednoczonych z główna siedziba w Nowym Jorku, utworzona w 1945r. obecnie skupia 184 państwa. Szczególnie ważna role pełni jako mediator we wszelkiego rodzaju konfliktach i inicjator akcji mających na celu zachowanie pokoju oraz promowanie postępu. ONZ ma wiele wyspecjalizowanych agend zajmujących się m.in. wyżywieniem i rolnictwem (FAO), oświata i kultura (UNESCO), zdrowiem (YVHO), rozwojem przemysłu (UNIDO), handlem i rozwojem (UNCTAD). Prócz nich przy ONZ działają także komisje regionalne. Duże znaczenia dla rozwoju międzynarodowych stosunków ma istnienie Banky Światowego, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Ogólnego Porozumienia Taiyf i Ceł (GATT). Z organizacji militarnych, które kształtowały podział świata po II wojnie światowej, dwie z nich były najpotężniejsze: Pakt Północnoadantycki (NATO) oraz Układ Warszawski. W ostatnich latach doniosła role w likwidacji napiec oraz rozwijaniuroznych form współpracy międzynarodowej w Europie odegrał powołany w Helsinkach Komitet Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE).