83154

przedmiotu zapisu za pomocą rei vindicatio od każdego, w czyi władaniu rzecz się znajdowała.

-legat damnacyjny (legatum per damnationem)- nie powodował przejścia prawa rzeczowego na zapisobiorcę, a ten otrzymywał jedynie roszczenie do dziedzica o wypełnienie treści zapisu. Służyła mu do tego celu actio ex testamento. Przedmiotem takiego zapisu mogły być rzeczy stanowiące własność nie tylko testatora, lecz również rzeczy dziedzica a nawet osób trzecich. W tym ostatnim przypadku dziedzic miał obowiązek wystarać się o rzecz zapisaną albo zapłacić zapisobiorcy jej równowartość.

[Legatum sinendi modo- charakteryzowało się tym. że dziedzic nie był zobowiązany do przeniesienia własności rzeczy, lecz do pozwolenia legatariuszowi na realizację jego prawa. Powództwo actio incerta ex testamento.]

Kwarta falcydyjska

Testator obciążając spadek zapisem mógł wyczerpać nawet wszystkie jego aktywa, tak że heres voluntaris nie był wcale zainteresowany nabyciem takiej spuścizny, a heres necessarius spadek taki odrzucał. W obu tych przypadkach spadek tracił swoją moc, a zawarte w nim postanowienia pozostawały tym samym nieskuteczne. Problem ten rozwiązała definytywnie Lex Falcidia z 40 r. pne. ograniczając zdolność testatora do obciążenia spadku legatami tylko do % jego wysokości, wolna od obciążenia musiała pozostać y> spadku tzw.kwarta falcydyjska. Obciążenia przekraczające % wartości spadku podlegały stosunkowej redukcji.

2) Fideikomisy- zapisy nieformalne- polegają one na tym, Ze spadkodawca w dowolnej formie, zwraca się do swojego dziedzica albo do osoby obdarowanej legatem z prośbą o wydanie określonej rzeczy jakiejś osobie trzeciej. Nie można się było sądownie domagać takiego zapisu, dopiero August wprowadził zaskarżalność.

-fideikomis uniwersalny- Polegał on na tym, że spadkodawca zwracał się do dziedzica z prośbą by ten wydal cały odziedziczony majątek wskazanej osobie trzeciej. Realizacja takiego zapisu prowadziła do naruszenia zasady, Ze ten kto raz zostaje powołany dziedzicem zostaje nim na zawsze, była jednak dopuszczalna. Jest to jedyny wyjątek od tej zasady. W przypadku fideikomisu uniwersalnego- prawo zapewniało dziedzicowi kwartę falcydyjską i zwalniało go z odpowiedzialności za długi spadkowe, przenosząc tę odpowiedzialność na fideikomisariusza uniwersalnego.

KODYCYL

Kodycyl (codicillus) był listowną prośbą skierowaną przez spadkodawcę do dziedzica beztestamentowego lub osoby obdarowanej w testamencie o wypełnienie jakichś rozporządzeń. Mógł go sporządzić zarówno ktoś kto nie sporządził testamentu jak i ktoś, kto powołał dziedzica. W tym ostatnim przypadku kodycyl mógł być potwierdzony w testamencie. Miał on na celu uzupełnienie dziedziczenia testamentowego lub beztestamentowego. Mógł zawierać wszelkiego rodzaju rozporządzenia, które na ogół stanowiły treść testamentu, z wyjątkiem ustanowienia dziedzica i wydziedziczenia. Często w testamencie testator umieszczał klauzulę kodycylarną, czyli postanowienie tej treści, że jego testament, w razie nieważności ma być traktowany jako kodycyl. Jeśli odpowiadał wymogą kodycylu, to wyznaczonego w tym akcie dziedzica tratowano jako fideikomisariusza uniwersalnego.

Rodzaje kodycylu    2