Narzeczeństwo - brak regulacji, ale nie jest to luk w prawie, bo normy społ.-obycz. wystarczają.
Luka w prawie - taki brak regulacji, co do którego można racjonalnie twierdzić, że nie jest przez ustawodawcę zamierzony. (Gdyby ustawodawca działał racjonalnie, to uregulowałby ten stan.)
Uregulować = zakazać/nakazać/dozwolić określone zachowanie określonym adresatom w określonych okolicznościach = warunkach.
Luki konstrukcyjne - jeśli niemożliwe, że ustawodawca świadomie nie uregulował.
• Swoista luka w prawie - ustawodawca nie zakończył procesu prawodawczego mimo wyraźnej zapowiedzi (np. w przepisie blankietowym - zobowiązuje kogoś do uregulowania).
Np. brak aktu wykonawczego do ustawy.
• Techniczna luka w prawie - mimo zakończenia procesu legislacyjnego nie można ustalić norm regulujących daną kwestię. Np. okres pomiędzy uchyleniem 1 przepisów a początkiem obowiązywania 2.
Np. nie w pełni określone kompetencje nowoutworzonej instytucji ustrojowej (organu państwa)
Jeśli urząd A zostaje zlikwidowany i zastąpiony urzędem B, to pozostawienie przepisów proceduralnych dot. A nie jest luką konstrukcyjną.
Luki aksjologiczne = pozorne - wnioskodawca twierdzi, że ustawodawca powinien jakiś stan rzeczy uregulować w ogóle lub w określony sposób, jeśli kierować się pewnymi założeniami aksjologicznymi. Ustawodawca zaniedbał lub nie uznaje jakichś wartości, które wnioskodawca uznaje za konieczne do aprobacji. Np. nierealizacja zasady równości poprzez brak przepisu uprawniającego daną grupę do czegoś. Wniosek o usunięcie luki bądź inną zmianę: de lege ferenda - pod adresem przyszłego ustawodawstwa.
Luki logiczne - wynikają ze sprzeczności norm. Stan próżni prawnej w punkcie zbieżności przeciwnych lub sprzecznych logicznie norm. Istnienie wątpliwe - do ich powstawania nie dopuszczają reguły kolizyjne.
• Wnioski o interwencję ustawodawcy - usunięcie w procesie tworzenia prawa
• W procesie stosowania prawa. Główna metoda: analogia w prawie = wnioskowanie z podobieństwa (argumentom a simili)
§33. Policentryczność systemów prawnych
Policentryczne = tworzone przez różne ośrodki, a przez to zróżnicowane wewnętrznie.
Idea autonomii rozmaitych systemów lub podsystemów prawnych; coraz powszechniejsze uznanie.
Dlaczego system prawa nie jest jednolity, zupełny i niesprzeczny wewnętrznie?
• Wymiar opisowy
• Wymiar normatywny
• Różne instytucje: parlament, j.s.t., kościół, FIFA
• Językowe
• Aksjologiczne
• Celowościowe
• Prawo międzynarodowe wkracza w prawo wewnętrzne, ale różne jego interpretacje
• Prawo UE - zachwianie porządku hierarchii źródeł prawa, orzeczenia ETS
• Multicentryczność systemu prawa, koegzystencja (E Łętowska)
2