80116

Postępy i kryzys idei liberalno demokratycznych do 1945 roku:

a) demokracja w okresie międzywojennym:

w początkach wieku XX doktryna liberalna była postizegana już nie tylko jako przewodiua idea kapitalizmu, stała się rówmeż promotorem demokracji politycznej (liberałowie zaczęli angażować się w walkę o równość praw wyborczych, emancypacji kobiet, o utizymame pokoju, itd.) po I wojnie światowej zaczęto wprowadzać w wielu krajach ideę ustroju liberalno-demokratycznego, jednakże z coraz częściej z krytyka zaczęli występować jego przeciwnicy

-    na izecz demokracji najczęściej występowali zwolennicy pozytywizmu prawniczego (optowali za pluralizmem politycznym, równością praw, kompromisem, itd.)

-    mniejszą sympatię dla demokracji miał Max Weber (18964-1920, niemiecki uczony, współtwórca konst>tucji weimarskiej, znany socjolog i działacz polityczny), uważał, że w^r praktyce nie istnieją czyste typy legitymizacji władzy, twierdził, że jedynie paitie posiadające charyzmatycznego pizywódcę mogą liczyć na silne poparcie społeczne, natomiast politycy parlament traktują jako miejsce gry politycznej - miejsce realizacji własnych partykularnych interesów. Weber pizecziwając niebezpieczeństwa grożące demokracji naw^roływał polityków do poczucia odpowiedzialności i kierowania się etyką.

liberalizm socjalny (socjoliberalizm) była to koncepcja uznająca co prawda wiele założeń ..tradycyjnego" liberalizmu, ale także krytykująca wiele jego rozwiązali (odrzucano np. ideę państwa „stróża nocnego"). Teoretykiem tej koncepcji był I^ronard Hobhouse (1861-1929, socjolog, angielski działacz związków zawodowych), aprobował on liberalną koncepcję wobiości, jednakże uw^rażał. że nie może być ona wsparciem dla egoizmu, twierdził, iż właściwie nie ma wolności bez ograniczenia jej przez prawo, a warunkiem wolności w prawie jest równość wobec prawa. Własność uważał za niezwykle ważne prawo dla jednostki, podkreślał jednak, że należy przywrócić jej społeczne pojęcie (własność nie jest nadawana przez naturę, ale jej istnienie uwarunkowane jest od odpow iednich instytucji społecznych). Liberalizm socjalny, stanowił próbę odejścia od klasycznego liberalizmu indywidualistycznego do większego zharmonizowama indywidualnych wysiłków, odejścia od bezwzględnej w-olnej konkurencji na rzecz wolności współpracy i harmonijnego rozwoju. Taka postać liberalizmu najczęściej pojawiała się po okresach zmożonych konfliktów narodowych czy społecznych miała stanowić alternatywę dla rozwijającej się idei socjalizmu.