Renesans XII i XIII wieku:
a) prerenesans: jest to klimat filozoficznego fermentu i dyskusji politycznej, który ogarnął elitę średniowiecznych intelektualistów na tle wielkiego zwrotu ku starożytności, ku jej kulturze, filozofii i doktrynie politycznej (na stan taki wpływ miały rozmaite czynniki, zwłaszcza ekonomiczne). Bogacące się miasta potrafiły stworzyć własne środowisko inteligenckie (mieszczanin miał szerokie horyzonty, a jego poglądy były bardziej realistyczne niż rycerzy i mnichów). Mieszczanie przeznaczali coraz większe sumy pieniędzy na rozwój nauki (rozwój uniwersytetów, szkól niższych, itd.). zaczęli myśleć „samodzielnie", wchodząc tym samym w konflikt z liierarcliią duchowną. Ideologia mieszczan (komunalna) odważnie wypowiadała liasla wolności od władzy panów, głosiła ideę pokoju i gwałtownie protestowała przeciwko wojnom prywatnym i anarchii (sceptycznie podchodzili do teologii).
b) „odkrycie Arystotelesa”. Awerroizm łaciński:
W wieku XII dokonano odkryć dziel Arystotelesa, które wywarły ogromny wpływ' na średniowieczne szablony myślenia. Dzieła Arystotelesa zostały w Europie Zachodniej rozpowszecluiione przez Ibn Roszda, zwanego Awerroesem, którego poglądy dały początek tzw. awerroizmowi łacińskiemu.
• poglądy awerroistów łacińskich:
- wywodzili oni szereg tez. które były sprzeczne z nauką kościoła (odrzucali dogmat o nieśmiertelności duszy, uważając, że nieśmiertelność przysługuje tylko całemu rodzajowi ludzkiemu)
ludzki szczęście jest doczesne (cnotą jest to co jest zgodne z naturą)
- głosili teorię tzw. podwójnej prawdy (wyciąganie z treści ksiąg i nauk religijnych me tylko sensu dosłownego, ale także alegorycznego)
filozof ma prawo ustalać prawdy roziunowe. nawet gdy są sprzeczne z Pismem Św.
awerroiści sprzyjali postulatowi mezaleźności państwra w stosunku do kościoła i autonomii
filozofii politycznej w stosunku do teologii
wiary nie można przekształcać wr naukę (podwrażenie autorytetu teologii jako nauki nauk)