S Poniżej 5 tysięcy mieszkańców - źródłem powstania głównie tradycje historyczne S Mają kłopoty z wykonaniem podstawowych zadań publicznych S Ich dochody są ograniczone, najczęściej realizują jedynie projekty celowe z otrzymanych dotacji, dysponują ograniczoną zdolnością do wykonywania zadań publicznych
S Nie znajdują wsparcia finansowego, a samodzielność bardziej im szkodzi (powiaty nie mogą zastąpić ich w działaniu) niż pomaga.
Gminy średnie:
S Około 10 tyś. Mieszkańców
S Dysponują odpowiednimi dochodami i kadrą specjalistów J Mają pełną zdolność do wykonywania zadań publicznych S Nadal występuje więź środowiskowa
Miasta średniej wielkości
S Od 25 do 100 tyś. Mieszkańców S Niezbędny potencjał materialny i kadrowy
S Odpowiednia infrastruktura techniczna i społeczna (gospodarka komunalna, drogi, szkoły itp.)
S Wady - układy partyjne
Konflikt na linii miasto - miasto powiatowe - ich potencjał jest zbliżony Miasto na prawach powiatu
S Miasta powyżej 100 tyś mieszkańców i byłe miasta wojewódzkie S Administracja jest wysoce wyspecjalizowana, pracuje na zasadach biurokratycznych, nie różni się od administracji rządowej
S Uwaga! Państwowe funkcje nadzorcze wobec dużych miast mają charakter ograniczony.
Miasta powyżej 300 tyś. Mieszkańców - wyodrębniono na podstawie kiyterium formalnego -są to miasta których statut podlega uzgodnieniom z PRM.
Gminy uzdrowiskowe
S Odrębny status prawny - bo odmienna organizacja aparatu administracyjnego -organem gminy jest naczelny lekarz uzdrowiska
Samodzielność gminy
S Pozwala na decydowanie i regulowanie wielu ważnych spraw gminy we własnym zakresie
S Dotyczy kwestii ustroju i organizacji wewnętrznej gminy Statut
S Określenie przynależności spraw do rady gminy i organu wykonawczego S Regulujący wewnętrzny ustrój gminy i jednostek pomocniczych S Sprawy organizacyjne
S Uwaga! Samodzielność gminy ulega ograniczeniu w przypadku uchwalenia statutu gminy powyżej 300 tysięcy mieszkańców.