Współczesne rozumienie zdrowia i choroby wyznaczają dwa paradygmaty:
- model biomedyczny
-model biopsychospołeczny (holistyczny)
W modelu biomedycznym zakłada się że wszystkie choroby mają swoje konkretne przyczyny, zwykle jest t jedna przyczyna. Na wyłonienie się tego modelu wpłynęło m.in. odkrycie bakterii, wirusów, witamin, pewnych leków.
W modelu biopsychospołecznym nadal uznaje się znaczenie czynników biologicznych i medycznych w modelu przyczynowym chorób, ale też dopuszcza się znaczenie czynników psychicznych, społecznych i duchowych. Model holistyczny opiera się na ogólnej teorii systemów. W mysi tej teorii można przyjąć że to co dzieje się w całym systemie wymusza zmiany w podsystemach wywierając wpływ na to co dzieje się w całym systemie.
Model biomedyczny
-poród jest sytuacją kryzysową i wymaga zarządzenia dla bezpieczeństwa -leki i aparatura są niezbędne dla prawidłowego porodu
-poród jest procesem fizycznym, który można kontrolować za pomocą leków i interwencji -duchowość nie jest uwzględniania -koncentracja na patoloii
Model holistyczny
-poród jest naturalnym i normalnym procesem
-leki i aparatura wykorzystywane są jedynie gdy zachodzi taka potrzeba
-instnkt i emocje są składowymi procesu narodzin
-poród zawiera komponenty duchowe
-koncentracja na pięknie aktu urodzin
W modelu biomedycznym zdrowie jest dobrostanem fizycznym, psychicznym i duchowym, a w holistycznym zdrowie i choroba to wzajemnie przeplatające się stany i uwydatniony jest tutaj aspekt dynamiczny.
Udział czynników psychicznych w etiologii chorób:
Wg Aleksandra do choroby dochodzi, gdy współistnieją trzy grupy czynników:
-ukształtowana we wczesnym dzieciństwie specyficzna konstelacja cech osobowości; kształtuje się ona na bazie nierozwiązanych problemów wczesnodziecięcych.
-specyficzna sytuacja mająca miejsce w dorosłym życiu tuż przed zachorowaniem, która to
reaktywuje stary wczesno-dziecięcy konflikt
-wrodzona słabość określonego narządu tzw. słabe ogniwo.
Współcześnie w nawiązywaniu do wyżej wymienionej koncepcji prowadzi się następujące badania: -poszukuje się związku osobowości i temperamentu z zapoczątkowaniem choroby somatycznej -bada się udział czynników sytuacyjnych i stresu w zapoczątkowaniu choroby -bada się związek określonego zachowania z chorobą