80266

potrącenie stało się możliwe. Umorzeniu ulegają wprawdzie obie wierzytelności, ale tylko do wysokości wierzytelności niższej. Wierzytelność o niższej wysokości ulega umorzeniu w całości, a wierzytelność o wyższej wysokości tylko częściowo.

Gdy jednej lub obu stronom przysługuje kilka wierzytelności nadających się do potrącenia, wówczas stosuje się odpowiednio przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wyłączenia

Niekiedy względy społeczne wymagają, aby wierzyciel otrzymał od dłużnika efetywne świadczenie. Ustawa nie zwalnia, aby następujące wierzytelności zostały umorzone w następstwie złożenia oświadczenia woli o potrąceniu przez podmiot do tego uprawniony na zasadzie przepisów ogólnych:

a)    wierzytelności niepodlegające zajęciu w postępowaniu egzekucyjnym

b)    wierzytelności o dostarczenie środków utrzymania

c)    wierzytelności wynikające z czynów niedozwolonych

d)    inne wierzytelności wyłączone przez przepisy szczególne Natomiast osoby, którym przysługują te chronione wierzytelności, mogą je przedstawić do potrącenia i w ten sposób umorzyć swój dług wobec wierzyciela.

Te same strony mogą w umowie z góry wyłączyć dopuszczalność potrącenia wierzytelności wynikających z określonego stosunku prawnego.

Potracenie umowne

Gdy umorzenie przeciwstawnych wierzytelności ma nastąpić na podstawie umowy obu wierzycieli, umowa tego typu jest dopuszczalna na podstawie zasady swobody umów. Jest to umowa wzajemna , w której strony rozporządzają swoimi wierzytelnościami w ten sposób, że godzą się na ich umorzenie. Zakłada to Istnienie oraz dopuszczalność umorzenia obu wzajemnych wierzytelności. Niekoniecznie musza one opiewać na świadczenia jednorodzajowe. Strony mogą także umorzyć wierzytelności niezaskarżalne i niewymagalne oraz ustalić, że potrącenie będzie działać ex nunc. Wśród potrąceń umownych należy wyróżnić potrącenia stałe i jednorazowe.