91315

psychologicznym Jednakże ogół ludzi wią2e szczęście subiektywne z obiektywnym, a nawet je od obiektywnego uzależnia, to znaczy radość uzależnia od pomyślności i powodzenia. W obu rozumieniach wyraz "szczęście" oznacza coś dodamiego. jednakże ani w jednym, ani w drugim nie oznacza tego wielkiego dobra i aczelnego celu życiowego, za jaki szczęście uchodzi pomyślność nie może w ogóle być celem działania, bo jest tym. co człowieka spotyka niezależnie od jego działali

3.    Ale dla wszystkich eudajmonia była posiadaniem najwyższej miary dóbr Stoicy twierdzili wręcz, że szczęście-eudajmonia nie ma nic wspólnego z przeżywaniem stanów przyjemnych- To samo pojęcie szczęścia zachowali myśliciele średniowieczni: beatitudo (tak nazywali po łacinie szczęście) określali podobnie jak starożytni eudajmauę Byli dalecy od pojmowania szczęścia jako potnyśbiości czy przyjemności Istota jego jest w posiadaniu dóbr. a radość jest tylko naturalnym skutkiem posiadania dóbr. św. Augustyn pisał, że szczęśliwy jest człowiek, który posiada ta czego chce. a nie chce nic złego. Jeszcze zaś dobinuej pisze św. Tomasz, gdy thimaczy. dlaczego ten. kto szczęście osiągnie, mczego już pragnąć me może: jest ono bowiem dobrem najwyższym, które wszystkie dobra w sobie zawiera. Dziś to pojęcie szczęśria-eudajmonii wydać się może anachronicznym Jednakże i dziś jest w użyciu pojęcie analogiczne Tyle tyłka że jest ujmowane mniej absoluty stycznie: w nowoczesnym rozumieniu jest szczęśliwym nie tylko człowiek, który posiada najwyższe dobra, ale taki. który miał w życiu stanowczą przewagę dobra nad złem. miał dobra, jakich potrzebował i jakimi umiał się cieszyć, miał. mówiąc jeszcze inaczej, dodatni bilans życia.

4.    To czwarte pojęcie szczęścia zajęło w filozofii nowozymej miejsce eudajmonii. Według mego. szczęście człowieka polega na tym. że ze swego życia jest zadowolony. "Dziękuję Bogu. że istnieję" zapisała kiedyś K. Mansfieid w swym dzienniku; to jest jedna z formuł szczęścia tak rozumianego. W przeciwieństwie do eudajmonii to pojęcie ma charakter subiektywny; miarą jego jest zadowoieiue z życia, nie zaś posiadanie dóbr.

7.    Platońska koncepcja szczęścia

W poglądach Sokratesa i jego ucznia Platona istota szczęścia me była jednak utożsamiana z jakimiś własnościami jego zewnętrznych warunków, czy też z losem gwarannijącym pomyślność życiową. Udane życie pojmowali jako swoistą jego jakość, cenną niejako samą przez się. za dobro nie tylko najwyższe, ale także autonomiczne dla człowieka i w tym sensie za obiektywne. Być szczęśliwym znaczyło dla nich przede wszystkim posiadanie wartości - dobra . które określało jego ogólnie pojętą pomyśbiość. Dla Platona człowiekiem szczęśliwym był ten tylko, który posiadał ..rzeczy dobre i piękne”, kto w swoim życiu zbliżał się do ideału dobra i piękna, przy czym samo dobro i piękno było uwikłane w jego naukę o ideach, co pojęciu dobra nadawało sens bliski pojęciu powinności. W konsekwencji Platon rozumiał szczęście jako takie dobro najwyższe, które warto zdobywać, i które nie jest ze świata rzeczy, lecz mieści się wśród przedmiotów transcendentnych, w świecie idei.

8.    Cnoty dianoetycrne (Arystoteles)

a)    wiedza (episteme) • czyli ta czego można się nauczyć, jej treścią jest to. czego można się nauczyć. Jest to dyspozycja usprawniająca człowieka do wnioskowania, uzasadniania oraz do dowodzenia prawdy.

b)    duch (nous) ■ chodzi tu o pojęmość. intuicję, o ten właśnie aspekt ludzkiego ducha Jest to cnota zajmująca się najwyższymi ntedowodliwymi zasadami (pierwsze zasady).

c)    mądrość teoretyczna (sophia) - która obejmuje dwa powyższe elementy, ale odnosi się wyłącznie do pierwszego i najdoskonalszego bym, czyli do nieba, gwiazd stałych i do poruszającego wszystko a nienirhomego Poniszyciela. na którego jest ona nastawiona jako na cel ostateczny.

Rozum praktyczny odnosi się do tego. co przygodne Jest mu przyporządkowana tecline (szmka). która opiera się na celowo zaplanowanym tworzeniu, podejmowaniu twórczej czynności, dyspozycji do tworzenia opartego na rozumowaniu. Druga cnota to plironesis (rozsądek, namysł) • działanie z namysłem, trafne rozważanie i przewidywanie tego. co dla działającego jest dobre, a co złe Ma ona dwojakie zadanie: określenie celu ostatecznego oraz W7szukanie odpowiednich środków. W wykonywaniu tych funkcji staje się sprawnością do udzielania dobrych rad (jak dobierać odpowiednie środki i odpowiednie sposoby ich użycia do osiągnięcia odpowiedniego celu). Praxis jest nadrzędna w stosunku do poiesis. Pomaga człowiekowi w podejmowaniu rozstrzygnięć właściwych dla życia, od niej zależy czy człowiek jest dobry czy też zły. Rozsądek umożliwia etycznie dobre działanie.

9.    Pojęcie resentymeiini

żal lub uraza do kogoś odczuwane przez dłuższy czas i zwykle powracające na wspomnienie doznanych krzywd. Nietzsche mówi. że to rodzaj duchowego samozatnicia zrodzonego z mariażu urazy i bezsilność i, które sycą się zawiścią. Ludzie resentymentu to ci. których uczucia zazdrości i nienawiści wobec lepszych uległy kiedyś stłumieniu i zatruwając duszę, wracają po latach w postaci zemsty tak sibiej. że mającej moc sprawczą Resentyment przekształca wartości, wywracając je na opak. Wsparta na resenty me licie "moralność niewobuków" - jak pisał Nietzsche - "z góry neguje wszystko, co jest poza nią. co jest unie. co nią nie jest - i na tej negacji polega jej twórczy czyn".

10.    Społeczno-polityczny kontekst powstania filozofii Kpikura

Za początek eptkureizmu uważa się dnigie przybycie Epikura do Aten i założenie przez niego ok. 306 p.n e. szkoły filozoficznej - tzw. "Ogrodu”. Przy wejściu do niej umieszczono napis: Gościn titaj będzie ci dobrze, titaj dobrem najwyższyvi jest rozkosz Epikureizm. będący początkowo tylko szkołą filozofie nią, przekształcił się z biegiem czasu w dość elitarną, ezoteryczną sektę, która już w czasach rzymskich przyjmowała w swoje szeregi jedyiue wybranych, zdrowych młodzieńców z zamożnych rodzin. Epikureizm jako szkoła filozoficzna konkurował stale ze stoicyzmem. z którym w ostatecznym rachunku, pod koniec klasycznej epoki rzymskiej przegrał, przynajmniej w sensie popularności. W czasach rozwoju chrześcijaństwa publicnue wyklęto epikureizm i samego Epikura, a jego dzieła systematyemie niszczono, jako siejące zgaszenie moralne i ateizm

11.    Antagonizm noo-psychiczny

12.    Epikurejska koncepcja szczęścia Epikur zalecał zatem cieszenie się drobnymi przyjemnościami diua codziemiego, unikanie nadmiernego wysiłku, jednak bez ignaowania własnych podstawowych potrzeb, regularne i skromne odżywianie się i wreszcie, w miarę możliwości, rozwijanie własnego umysłu przez dysputy i czytanie, aby osiągnąć trzeźwy osąd rzeczywistości aaz możność rozwinięcia w sobie cnoty wytłumienia zbędnych potrzeb.Epikur zauważył też. że w odczuwaniu przez ludzi ich naturalnej radości życia przeszkadzająrozmaite lęki, które dzisiaj określilibyśmy jako egzystencjabie. Lęki te to: