mężczyzna osiągnąć może sam, bez kobiety u boku. Bez obecności żony - żony
wyidealizowanej, wszystko to nic nie znaczy; „Mąż próżno robi”.
2. Kolejna zwrotka mówi o żonie jako o koronie na głowie męża - mąż jest więc siłą
sprawczą, „głową rodziny”, żona stanowi ukoronowanie szczęśliwego życia.
Odpowiednia kobieta jest podporą domu, jego filarem.
3. Kolejne dwie zwrotki prezentują cechy idealnej żony - dba o męża, chroni go przed
kłopotami, pociesza w potrzebie, rodzi dzieci podobne ojcu („dziedziców”).
4. Ostatnia zwrotka jest jednak pełna goryczy. Szczęśliwy, kogo Bóg obdarzy takim
związkiem, jednak niewłaściwa kobieta potrafi przysporzyć życiu jedynie trosk. -> Analogicznie do dwóch pierwszych zwrotek, gdzie brak właściwej osoby odbiera wszystkiemu znaczenie, obecność nieodpowiedniej kobiety również „Odejmie wszystko”.
PIEŚŃ XI
1. Pieśń ta ma charakter refleksyjno-filozoficzny, już w pierwszej zwrotce odnaleźć można odwołanie do stoicyzmu: „Stateczny umysł pamiętaj zachować,/ Jeśli cię pocznie nieszczęście frasować” - poeta nakazuje człowiekowi zachować spokój wobec zmienności losu. Cnota jest drogą do odnalezienia wewnętrznej równowagi. Filozofii tej wiemy był sam Kochanowski.
2. Odnaleźć można w niej też echa filozofii epikurejskiej - „Póki wiek służy, a śmierć nie przyspieje” -> CARPE DI EM. Przypomina, że człowiek, jako istota śmiertelna, powinien korzystać z życia, w którym jest już wystarczająco dużo
trosk - ludzie powinni więc się weselić. Chwali dobrą zabawę - wino i przyjaciół.
3. Połączenie stoicyzmu i epikureizmu - zasada złotego środka.
4. Przypomina o ulotności życia, wszystko się kiedyś skończy, a to, co po nas
zostanie, otrzymają w spadku nasi potomkowie.
5. Ostatnia zwrotka mówi o tym, że wobec śmierci każdy człowiek jest równy, nie
ma różnicy między panem a niewolnikiem. Każdy kiedyś umrze (każdy wsiądzie
do łodzi Cliarona). Trzeba więc korzystać z życia, cieszyć się każdą jego chwilą.
6. Podmiot liryczny zwraca się do czytelnika słowami takimi jak „człowiecze
cnotliwy”, „wygnańcze”, używa też osobowych form czasownika (2 osoba liczby
pojedynczej) -> zwraca się bezpośrednio do odbiorcy.
7. Poeta doctus - nauczyciel, filozof, mędrzec, udziela odbiorcy rad (doświadczenie,
mądrość)
PIEŚŃ XII