342. KONTRAKTY REALNE.
Kontrakty realne należały do zobowiązań z kategorii podziału ze względu na źródło powstania węzła obligacyjnego. Kontrakty realne dochodziły do skutku na podstawie porozumienia stron któremu towarzyszyło przekazanie rzeczy będącej przedmiotem zobowiązania. Początkowo do kontraktów tych zaliczano jedynie pożyczkę (mutuum) lecz z biegiem czasu zakres kontraktów realnych rozszerzył się o użyczenie (commodatum). przechowanie (depositum). kontrakt powierniczy (fiduda) i kontrakt zastawniczy (contractus pigneraticius). Z kontraktu realnego powstawało zobowiązanie jednostronnie zobowiązujące na mocy którego wierzyciel posiadał do swej dyspozycji specjalne środki ochrony( condictio) natomiast zobowiązany dłużnik praktycznie nie mógł w żaden sposób dochodzie swoich praw w przypadkach stwierdzenia nieprawidłowości wzawartym zobowiązaniu. Kontrakty realne dochodziły do skutku na podstawie wręczenia rzeczy w sposób nieformalny oparty na tradycji a zobowiązanie opierało się głównie na zwrocie rzeczy. Ewentualne odsetki czy też ine dodatkowe obciążenia winny być zawierane w oddzielnych umowach.