94816

2 Banki komercyjne na rynku pieniężnym

Bank jest instytucją pośredniczącą w kontaktach między kredytodawcami i kredytobiorcami oraz nastawioną na zysk. Banki komercyjne zarabiają pieniądze dzięki udzielaniu pożyczek wedhig wyższej stopy proc arowej niż stopa płacona za uzyskiwanie i utrzymywanie depozytów.

Sytuacja finansowa banku znajduje swoje odbicie w jego bilansie. Bilans to zestawienie aktywów i pasywów.

Aktywa są to wszelkiego rodzaju należności, posiadane papiery wartościowe oraz inny majątek będący' własnością banku

Pasywa są to wszelkiego rodzaju zobowiązania w^r stosunku do innych podmiotów gospodarczych i instytucji, które zdeponowały swoje walory.

Różnica pomiędzy' wartością aktywów i pasywów nazywa się wartością czystą (net worth). Dla każdego banku aktywa zawsze będą równać się pasywom powiększonym o wartość czystą.

Bilanse banków mogą być sporządzane w różnych przekrojach i z różnym stopniem szczegółowości. W Polsce stosowany jest min. układ z podziałali na należności od sektora finansowego, sektora budżetowego i sektora niefinansowego (przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe) oraz zobowiązania wobec tych trzech sektorów. Nas bardziej inta esuje układ dostosowany do potrzeb analizy procesów pieniężnych.

Typowe pozycje bilansu banku komercyjnego

Aktywa (środki własne)	Pasywa (długi i zobowiązania)
1.    Pogotowie kasowe 2.    Rezerwy obowiązkowe 3.    Pożyczki terminowe i hipoteczne 4.    Obligacje państwowe 5.    Inne obligacje i papiery wartościowe 6.    Aktywa rachunków obrotowych 7.    Depozyty płatne na żądanie w innych bankach 8.    Pozostałe aktywa	1.    Kapitały własne 2.    Wkłady płatne na żądanie (rachunki bieżące) 3.    Wldady oszczędnościowe 4.    Wkłady tarninowe 5.    Wkłady międzybankowe 6.    Pozostałe pasywa
Ra/em aktywa	Ra/em pasywa

W strukturze aktywów’ w bankach komercyjnych USA około 65% stanowią udzielone różnego rodzaju pożyczki, około 8% posiadane papiery wartościowe, a zaledwie 1% — gotówka w kasie. W strukturze pasywów dominują wkłady terminowe — około 30—35%. wkłady na żądanie — około 20% i wkłady oszczędnościowe — około 18—20%.

Stosunek środków własnych do środków obcych po stronie pasywów kształtuje się w bankach komercyjnych w granicach od 3 do 10% Dlatego wszystkie banki muszą zabiegać o duży i możliwie stały dopływ środków obcych w formie różnego rodzaju wkładów, gdyż to decyduje o rozmiarach icłi działalności pożyczkowej oraz o obrotach papia ami wartościowymi.

Wkłady na rachunkach bieżących stanowią główne rezerwy kasowe przedsiębiorstw, władzy centralnej, urzędów, stowarzyszeń. osób prawnych i fizycznych. Są one uzupełnieniem zasobów posiadanego piaiiądza gotówkowego i służą jako tecluiiczna podstawa operacyjna do dokonywania rozlicza! bezgotówkowych między przedsiębiorstwami i instytucjami. Wkłady na rachunkach terminowych odpowiadają czasowo wolnym sumom piaiiężnym przedsiębiorstw i instytucji o z góry ustalonym przeznaczaliu.

Okresy, na jakie bank może udzielać pożyczek lub dokonywać własnych lokat, muszą być zharmonizowane z terminami, na jakie wkłady zostały mu powierzone. Wkłady na rachunkach bieżących mogą być przeznaczone tylko na pożyczki krótkoterminowe. To zapewnia płynność pieniądza, czyli zdolność do wypłacania wkładów na każde żądanie.

Wkłady na rachunkach terminowych stanowią postawę do udzielania kredytów na dłuższe okresy. Są one oprocentowane w zależności od terminu wypowiedzenia. Wysokość stopy procaitowej, płaconej przez banki komercyjne od poszczególnych rodzajów wkładów terminowych, jest zwykłe regulowana przez bank centralny.

Stosunek wkładów tenninowych do wkładów na rachunkach bieżących może układać się różnie w poszczególny'cli bankach. Oscyluje on na ogół w granicach 30—50%. chociaż mogą występować odchylenia w górę lub w dół od podanego przedziahi. Każdy bank komercyjny jest zainteresowany zwiększeniem