95203

Polityka budżetowa - istota, główne instrumenty, rod/.aje wydatków i dochodów budżetowych.

Polityka budżetowa - gromadzenie środków przez Państwo i wydawanie ich na realizację zadań Państwa. W ujęciu wąskim polityka budżetowa to regulowanie wysokości i proporcji dochodów i wydatków budżetowych, a w ujęciu szerszym obejmuje polityka podatkowa i polityka wydatków budżetowych.

Podstawą jej realizacji jest budżet, czyli plan finansowy państwa, zestawiający przychody i wydatki na dany okres, zazwyczaj rok budżetowy. Projekt budżetu(preliminarz budżetowy) po zatwierdzeniu przez parlament i prezydenta, przyjmuje formę ustawy budżetowej, wykonywanej przez rząd. W przypadku kłopotów z uchwaleniem budżetu, do czasu jego uchwalenia dopuszcza się oparcie polityki budżetowej o tzw. prowizorium budżetowe.

Do instrumentów polityki budżetowej zaliczamy: podatki, dotacje, subwencje. Głównym instrumentem polityki budżetowej po stronie przychodów jest system podatkowy. Zajmuje się nim polityka fiskalna. Może ona wpływać na poziom dochodów społeczeństwa, cen towarów i usług a przez to na popyt i podaż dóbr i usług. Podatek to przymusowe, bezzwrotne, nieodpłatne świadczenia pobierane przez państwo celem pokrycia obciążeń publicznych. W systemie podatkowym wyróżniamy opodatkowanie bezpośrednie! podatki dochodowe, majątkowe, podatki od spadków i darowizn) i pośrednie(VAT. akcyza, cła itp.)

Dochody budż£iQw,ei

1) . Dochody krajowe(pochodzą z PKB i dochodów zagranicznych, zazwyczaj w formie pożyczek)

2) . Dochody bieiące(pochodzą z bieżącej działalności podmiotów gospodarczych) oraz majątkowe(ze sprzedaży i dzierżawy składników majątkowych, odsetki od pożyczek i lokat)

3) . Dochody podatkowe(z podatków dochodowych, majątkowych i konsumpcyjnych) i nicpodatkowc(z własności publicznej, dywidendy)

1) . Wydatki finalne(środki pieniężne skierowane do sektora publicznego, przeznaczone na zakup określonych dóbr i usług. Część ma charakter bezosobowy, część

osobowy(wynagrodzenie za pracę w sektorze publicznym). Wydatki te najczęściej przeznacza się na utrzymanie organów władzy i administracji publicznej, sektora bezpieczeństwa publicznego, obronę narodową, sektor zdrowia, edukację, kulturę itp.)

2) . Transfery budżctowe(wydatki kierowane do sektora prywatnego gospodarki, na które składają się świadczenia socjalne(emerytury, renty, zasiłki dla bezrobotnych, chorobowe, rodzinne, świadczenia w formie pomocy społecznej), subsydia(państwowe dotacje dla podmiotów prywatnych/publicznych), obsługa długu publicznego(czyli koszta ponoszone za minioną politykę budżetową).