95321

Indie i Pakistan ruchy irredentystyczne, ustanowienie niepodległości, rywalizacja

W okresie międzywojennym w Indiach wzmogły się nastroje niepodległościowe. Postulaty Hindusów stały się znane na całym świecie szczególnie dzięki osobie Mohandasa Karamchada Gandhiego zwanego Mahatma (wielka dusza), który propagował biemy opór przeciw Brytyjczykom, bez uciekania się do przemocy. Słynne były przede wszystkim jego pokojowe akcje, skierowane przeciwko konkretnym działaniom Brytyjczyków, z których najsłynniejszą był tzw. Solny Marsz. Wiele działań Gandhiego można określić bardziej, jako społeczne niż polityczne - przeciwdziałał on biedzie i zacofaniu, bronił praw kobiet oraz tzw. niedotykalnych z najniższych kast, przed dyskryminacją

Walka o niepodległość była długa i trwała od końca I Woinv Światowej. Dopiero pod koniec II Woiny strona brytyjska zaprzestała tłumienia, często brutalnego, ruchów hinduskich i zdecydowała podjąć się dialog. Najsilniejszą organizacją nacjonalistyczną w Indiach był wówczas Indyjski Kongres Narodowy, którego działalność doprowadziła już przed wojną do autonomii niektórych prowincji. Była to organizacja skupiająca głównie hinduistów, ale w swoim programie reprezentowała nurt świecki, socjalistyczny - choć przez długi czas w skład Kongresu wchodziły grupy o bardzo różnych poglądach - od religijnych fundamentalistów, po komunistów. Główną opozycją była powstała w 1906 r. Liga Muzułmańska, reprezenmjąca dość radykalny nurt islamu W efekcie wybuchło wiele starć religijnych - do najsłynniejszej masakry doszło w Kalkucie w 1947 roku

Ostatecznie, mimo sprzeciwu Mahatmy, aby uniknąć wojny domowej, zdecydowano się na podział Indii Brytyjskich na dwa państwa - Indie i Pakistan. W skład muzułmańskiego Pakistanu weszły dawne indyjskie ziemie Sind. Beludżystan. część Pendżabu, a także, jako teren oddzielony od reszty państwa niemal całymi Indiami, Bengal Wschodni - nazywany Pakistanem Wschodnim. Podziałowi towarzyszyły pogromy (do0,5 min zabitych) i przesiedlenia (10-14 min osób). Gandhi, który starał się łagodzić spory, w styczniu 1948 roku został zamordowany.

Niepodległość Indii, jak i Pakistanu została ograniczona - otrzymały one status dominium. Dotychczasowy wicekról lord Lotus Mountbatten pozostał do 1948 generalnym gubernatorem Indii, jego następcą - ostatnim na tym stanowisku został Ghakravarthi Raiaaopalachari. Dopiero w 1950 r. uchwalono konstynicję, na mocy której Indie stały się republiką i świeckim państwem związkowym o ustroju parlamentarnym, ostatecznie ztywając z Wielką Brytanią Podczas rządów Kongresu wprowadzono ograniczony socjalizm • jednak Indie stały się jednym z założycieli i liderów ruchu państw niezaangażowanych. W 1956 r. ostatecznie włączano posiadłości francuskie (Pondicherry V zaś w 1961 r. portugalskie (Goal.

Począwszy od 1960 r. przeprowadzano w Indiach program tzw. zielonej rewolucji, która nieco zmodernizowała rolnictwo tego kraju Do połowy lat 90. Indie borykały się z dużymi trudnościami gospodarczymi, a połowa ludności żyła w nędzy. Liberalizację gospodarki rozpoczęto pod koniec lat 80.

Do 1977 Indyjski Kongres Narodowy zachowywał monopol polityczny w państwie, zaś aż do 1991 przewodziła w nim rodzina Nehru-Gandhi. W pierwszych latach włączono zachowujące jeszcze niepodległość księstwa Dźunagarh i Hajdarabad. Niepodległe Indie targane były konfliktami narodowościowymi i religijnymi, jednak o ograniczonym zasięgu (zamieszki w Bombaju). Szczególnie silny był separatyzm sikhijski i napięcia w Kaszmirze. Efektem tych ostatnich były dwie wojny z Pakistanem o zwierzchność nad tym terytorium: w latach 1947-1948 i w 1965. Niepokoje etniczno-religijne niepokoiły także Pendżab i Assam. W 1971 r. Indie zwyciężyły Pakistan w wojnie, której przyczyną była popierana przez Indie secesja Prowincji Wschodniej -Bangladeszu.