99542

Ru dl socjalistyczny w okresie międzywojennym

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę nich socjalistyczny nie był jeszcze zjednoczony organizacyjnie, chociaż PPS, PPSD i PPS zaboru pniskiego działały jako jedna siła polityczna. Na kon^esie w 1919 r. nastąpiło ich zjednoczenie, a zjednoczona partia przyjęła nazwę PPS. Przedstawiciele partii weszli początkowo do rad delegatów robotniczych, a następnie wycofali swoich delegatów.

PPS prowadziła działalność parlamentarną Na konpesiew 1920 r został przyjęty nowy program, wysuwający postulat rządu robotniczo-chłopskiego, częściowego uspołecznienia przemysłu, szerokiej reformy rolnej, demokratycznego ustroju parlamentarnego, z przewagą klasy robotniczej w życiu politycznym państwa. Czołowymi działaczami zjednoczonej PPS byli: Tadeusz Arciszewski, Norbert Barlicki. Ignacy Daszyński. Stanisław Dubois, Herman I.irbrrman. Mieczysław Niedziałkowski, Kazimierz Riżak, Zygmunt Żuławski.

PPS poparła przewrót majowy Piłsudskiego w 1926 r., lecz w pół roku później przeszła do opozycji. Zwolennicy Piłsudskiego (R. Jaworowski) dokonali w 1928 r. kolejnego rozłamu w PPS, tworząc PPS-dawną Frakcję Rewolucyjną

W 1929 r. PPS oraz inne partie opozycyjne wobec sanacji zawarły porozumienie zwane Centrolewem. PPS była jego główną siłą. Kilku przywódców PPS więziono w Brześciu nad Bugiem i skazano w procesie brzeskim. Od połowy lat trzydziestych miały miejsce próby współdziałania z KPP w jednolitym froncie skierowanym przeciwko rządom sanacji i postępowi faszyzmu w Europie, podjęto próby współpracy ze Stronnictwem Ludowym i lewicą sanacyjną Czołowi działacze lewicowi: Barlicki. Dubois. Próchnik, przyczynili się do tego. że kongresy w 1934 i 1937 r. zaakceptowały ideę proletariatu W kierownictwie partii przeważali jednak umiarkowani działacze: Pużak. Zaręba. Arciszewski Żuławski. Najwyższymi organami partii były Rada Naczelna i Centralny Komitet Wykonawczy. Głównym organem prasowym -„Robotnik"

Partia kierowała Organizacją Młodzieżową Towarzystwa Uniwersytetu Robomiczego Pod ideowym kierownictwem PPS pozostawały: Związek Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Spartakus", Czerwone Harcerstwo, liczne związki zawodowe i organizacje spółdzielcze.

Socjalistycznymi można nazywać takie rodzaje poglądów, w których najważiuejszą wartością było wyzwolenie ludzkości (społeczeństwa) od wyzysku i ucisku przez samodziebią aktywność proletariatu. Myśl socjalistyczna kojarzona jest powszechnie z PPS. I rzeczywiście - organizacja dominowała w ruchu socjalistycznym. Socjaliści polscy generalnie byli wyznawcami postępu, nauki, nacjonalizmu i det er min i z mu. Sądzono, że rozwój społeczeństw jest jednokierunkowy i zmierza nieudironnie do pozytywnych przekształceń form i treści społecznych.

Założenia o pozytywnej roli walki klas społecznych uznawały też inne partie - np. Narodowa Partia Robotnicza w swoim programie z 1921 r.. podporządkowując ją jednak interesom ogólnopaństwowym.

W socjalistycznym sposobie myślenia państwo zawsze było podporządkowane interesom proletariatu. Było ono też określane jako narzędzie ucisku klasowego. Mówiono, że realizuje interesy klas posiadających. Jednak w obliczu zagrożenia zewnętrznego PPS prowadziła politykę propaństwową. W publicystyce socjalistycznej słowo „naród" pojawiało się rzadko i utożsamiane było z ludem pracującym, „paiistwoiolud" - należy tak ukształtować państwo, aby realizowało ono interesy tego ludu.