28292 KUIVASAARI2

Kuivasaari zaraz po odzyskaniu niepodległości przez Finlandię, widok lotniczy [Za O. Enqvist, Kuivasaari, op. cit., dzięki uprzejmości Autora]

otaczającym port i miasto, gdyż tylko w ten sposób można było zapewnie im należytą ochronę. Umocnienia wzniesiono również na Kuivasaari.

Mała (700 m długości, w najszerszym miejscu szerokość 350 m) wyspa Kuivasaari leży na południowy wschód od Helsinek, w odległości ok. 8 km od portu. Prace fortyfikacyjne na niej rozpoczęły się w 1911 roku. Ze względu na ograniczone miejsce, wzniesiono jedynie jedną betonową baterię dla czterech armat 10-calowych (254 mm) na nadbrzeżnych lawetach Durlachera, oznaczonych 254/45 D M. 1895 wraz ze zintegrowanym stanowiskiem kierowania ogniem. Była ona typowym przykładem odkrytej baterii nadbrzeżnej z początku wieku, jakie wznoszono w tym czasie w różnych państwach. Działa umieszczano w jednej linii na oddzielnych stanowiskach, rozdzielonych poprzecznicami, w których umieszczano magazyny amunicyjne oraz schrony dla obsługi. Cały masyw baterii był betonowy. Ze względu na częste w tym rejonie opady śniegu; zarówno stanowiska armat, jak

1    wejścia do kazamat magazynowych umieszczono na podwyższeniu. Bateria od strony nieprzyjaciela była dodatkowo osłonięta maską ziemną, od strony zapola pozostała otwarta. Do rozpoczęcia I wojny światowej bateria była prawie gotowa. W październiku 1914 roku zamontowano armaty, przywiezione koleją z Władywo-stoku. Ukończona bateria otrzymała numer 44. Armata strzelała pociskiem przeciwpancernym

0    masie 235 kg, z ładunkiem miotającym o wadze 69 kg, prędkość początkowa wynosiła 800 m/s, a donośność 29,5 km.

Oprócz tego, przed możliwym desantem artyleryjskim wyspy broniły dwie armaty połowę kal. 87 mm (34-liniowe) wz. 77 oraz

2    ckm. Garnizon stanowiła część 6. kampanii sweaborgskiego pułku artylerii fortecznej (obsadzała ona też baterie na wyspie Harmaja

1    Isosaari).

Wzniesiono również szereg drewnianych budowli pomocniczych, m.in. koszary dla załogi, dom komendanta i saunę. W marcu 1915 roku rozpoczęto prace nad schronem mieszczącym generatory dla zasilania reflektorów oraz nad kolejnymi umocnieniami, w których miały się znajdować reflektory. Zaczęto też wznosić ich stanowiska. Jednakże do lata 1917 roku prac tych nie zakończono; nie ułożono też torów łączących schrony ze stanowiskami, na których miały poruszać się wózki z reflektorami. W roku 1915 na południowym krańcu wyspy wzniesiono nowy punkt kierowania ogniem, zaopatrzony w pancerną kopułę chroniącą dalocelow-nik. Obok niego wybudowano też schron dla optycznego dalmierza Zeiss o bazie 6 m, zakupionego w Niemczech tuż przed wybuchem wojny. Zastąpił on stosowany dotychczas dalmierz mechaniczny, umieszczony w schronie bloku bateryjnego. W tym samym roku, w obawie przed możliwymi atakami ze strony niemieckich ste-rowców bądź wodnosamolotów, na wyspie ustanowiono baterię 4 dział przeciwlotniczych kal. 75 mm na stałych lawetach, umieszczonych na centralnych trzpieniach o kątach ostrzału 360 stopni. Była to jedna z czterech baterii przeciwlotniczych, broniących portu w Helsinkach. Kolejną niezwykle istotną z punktu widzenia obronności budowlą był betonowy schron mieszczący punkt ste- ►

MILITARIA 75