4442198351

Zachowania Polaków w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości były wielce zróżnicowane. Nie prowadzono wówczas na szerszą skalę badań społecznych więc i porównania z dniem dzisiejszym nie są możliwe. Z prac historycznych, pamiętników oraz literatury pięknej wyłania się obraz społeczeństwa zróżnicowanego, skłóconego, w którym indywidualizmy jednostkowe i grupowe przeplatały się z ogromnym zaangażowaniem w odbudowę kraju, tworzeniem ośrodków przemysłowych, czego symbolem stała się rozbudowa Gdyni i Centralnego Okręgu Przemysłowego, utworzenie nowych uniwersytetów i wyższych uczelni, również bibliotek specjalistycznych takich jak: Biblioteka Sejmowa (1918), Biblioteka Głównego Urzędu Statystycznego (1918), Centralna Biblioteka Wojskowa (1919), Biblioteka Ministerstwa Komunikacji (1919) i inne.

Bibliotekarze krzątali się wokół spraw bibliotecznych już w przededniu odzyskania niepodległości. W 1918 r. Dekret Rady Regencyjnej o tymczasowej organizacji władz naczelnych w państwie przyznał opiekę na bibliotekami publicznymi i czytelniami Ministerstwu Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W związku z tym w 1919 r. powołano do życia Wydział Bibliotek Państwowych w ramach Departamentu Nauki i Szkół Wyższych tego ministerstwa. Powołanie w styczniu 1919 r. pierwszego w odrodzonej Polsce ustawodawczego Sejmu stanowiło dla bibliotekarzy dodatkowy bodziec sprzyjający staraniom o włączenie bibliotek do polityki oświatowo-kulturalnej państwa. Już w 1921 r. bibliotekarze opracowali pierwszy projekt ustawy bibliotecznej, stanowiącej część ogólnej ustawy

0    oświacie pozaszkolnej. Nosił on tytuł Projekt ustawy o obowiązku utrzymywania początkowych kursów dla dorosłych i bibliotek powszechnych. Projekt ten został uchwalony przez Radę Ministrów

1    wniesiony do Sejmowej Komisji Oświatowej celem ostatecznego zatwierdzenia⁴. Utknął w niej na dobre, choć w środowisku twórców wywołał ciekawą dyskusję, która świetnie oddawała ówczesne poglądy na społeczną funkcję książki i biblioteki publicznej.

F. Czerwijowski: Polityka bibliotekarska w kraju w stosunku do bibliotek publicznych i powszechnych. Oświata Pozaszkolna” R. 1: 1921, z. 4, s. 130-142.

117