95343

Podstawy wersalskiego systemu bezpieczeństwa w F.uropie w latach 1919- 1925.

Kongres wiedeński stworzył zasadę kolektywizmu, czyli utworzenia koncertu mocarstw, działających wspólme (kooperujących ze sobą). Termin „koncert mocarstw.. wprowadzono oficjalnie dopiero na kongresie paryskim w roku 1856. system stworzony po I wojnie światowej, a istniejący w latach 1919- 1936, nawiązywał do podstawowych założeń wiedeńskich. Oparty był na zasadzie kolektywizmu mocarstw. Nadal prawo do decydujących rozstrzygnięć pozostawiono koncertowi mocarstw, działającemu kolektywiue. Były to: Francja, Wielka Brytania. Japonia. Stany Zjednoczone, Włochy. Koncert ten został w latach dwudziestych i trzydziestych uzupełniony o Niemcy i ZSRR

W przeciwieństwie do systemu dziewiętnastowiecznego przewidywano utworzeme dodatkowego filam bezpieczeństwa w postaci organizacji międzynarodowej, posiadającej swoje stałe struktury, agendy oraz organizacje i instytucje wspomagające (Liga Narodów).

Przywrócony po pierwszej wojnie światowej system kolektywny, nie odzwierciedlał zmian w układzie sił. jakie zaszły na przełomie XIX i XX wieku oraz z przebiegu i rezultatów I wojny, czyli wyraźnych znamion kryzysu średnich mocarstw i podstaw amerykańskiej dominacji. Poza systemem znalazła się bolszewicka Rosja, a Stany Zjednoczone mające pełnić role członka koncertu europejskiego wycofały się z aktywnej polityki europejskiej. Koncert mocarstw funkcjonował wadliwie i ulegał stopniowej dezintegracji

W latach 1919- 1933 usiłowano w różny sposób zrealizować zapisy zawarte wersalskim, a dotyczące rozbrojenia o charakterze powszechnym. Koncepcje rozbrojeniowe łączyć należy bezpośrednio z ideą antywojenną Układy rozejmowe kończące I wojnę światową zawierały postulaty rozbrojeniowe, ale ograniczono jedynie do strony pokonanej. Liczebność armii niemieckiej ograniczono do 100 tys., bułgarskiej do 20 tys., węgierskiej do 35 tys., tureckiej do 50 tys. Traktaty zakazywały posiadania ciężkiej broni lotnictwa wojskowego. Konieczność zmniejszenia zbrojeti jako etapu do rozbrojeiua powszechnego zasygnalizowano na konferencji paryskiej w art.

8 Paktu Ligii Narodów. W przypadku sporów między państwami przewidywano postępowanie rozjemcze lub sądowe przed Stałym Trybunałem Sprawiedliwości Międzynarodowej, a wobec agresora sankcje w postaci zerwania stosunków międzynarodowych ewentualnych sankcji zbrojnych czy wykluczenia z Ligii Narodów. Rozwinięciem Paktu Ligii Narodów, miał być protokół w sprawie pokojowego rozstrzygania sporów międzynarodowych, czyli tzw. protokół genewski z 2 X 1924.r.. Po raz pierwszy sygnatariusze zobowiązywali się nie uciekać się „w żadnym przypadku do wojny”.

Potępiając wojny napastnicze wprowadzono dodatkowo zasadę arbitrażu jako metodę rozstrzygama sporów. W 1924 r. p[odpisało go 9 państw w tym Polska, ale wobec krytycznego stanowiska wielkiej Brytami nie wszedł w życie.