Francja i RFN potraktowały przygotowywanie wspólnego rynku, jako pewien rodzaj demonstracji wobec Związku Radzieckiego i Stanów Zjednoczonych. Pomagało w przezwyciężeniu oporów opinii publicznej przeciwko projektowi układu.
Największe trudności w toku negocjacji sprawiała wniesiona prze Francję kwestia włączenia do wspólnego rynku obszarów zamorskich. Postanowienie w tej sprawie zapadło dopiero na ósmym posiedzeniu ministrów (II 1957r.). Ostatecznie 25 marca 1957r. podpisano w Rzymie dwa traktaty. Pierwszy ustanawiał Europejską Wspólnotę Gospodarczą, zwaną skrótowo Wspólnym Rynkiem, który na zasadzie unii celnej i stopniowego znoszenia ograniczeii ilościowych w krążeniu towarów, osób. usług i kapitałów miał sprzyjać ekspansji ekonomicznej, harmonizacji i stabilizacji współpracy gospodarczej oraz podnoszeniu poziomu życia we wszystkich państwach członkowskich. Drugi traktat ustanawiał Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom), która poprzez badania, regulację zaopatrzenia w materiały rozszczepialne i inwestycje miała przyczyniać się do rozwoju przemysłu jądrowego. Obie wspólnoty wyposażono w ponadnarodowe organy wykonawcze - Komisję EWG i Komisję Euratomu, mające prawo inicjatywy, lecz w ostatecznych decyzjach podległe Radzie Ministrów. Traktaty rzymskie zostały względnie szybko ratyfikowane i weszły w życie z dniem 1 stycznia 1958r. (wraz z kilkunastu podpisanymi jednocześnie protokołami). Traktat powołujący EWG nie przewidywał wspólnej polityki walutowej, ale zakładał, że po utworzeniu miii celnej dojdzie do wspólnej polityki handlowej. Niektórzy widzieli w tym wstęp do miii politycznej. Początek istnienia EWG zbiegł się z dobrą koniunkturą ekonomiczną w jej państwach członkowskich, które w 1962r. postanowiły przyspieszyć terminy likwidacji ceł między sobą (na towary przemysłowe w 1966r., a na produkty robie w 1969r.). „Szóstka" zaczęła występować na arenie międzynarodowej jako odrębne ugnipowanie. W tej syniacji Londyn zaczął niepokoić się o swoje rynki i w 195<k. podjął rozmowy na temat ustanowienia "strefy wobiej wymiany" towarów przemysłowych. W rezultacie doszło do podpisania w Sztokholmie (41 1960r.) konwencji w sprawie ustanowienia Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (ESWH;ang.EFTA). w skład którego weszło siedem państw (Wielka Brytania. Szwecja. Dania. Norwegia. Szwajcaria. Austria i Portugalia). ESWH miało liberalizować handel w ślad za Wspólnym Rynkiem, nie naśladując go wszakże w tworzeniu aparatu ponadnarodowego. Ugrupowanie miało też wywierać presję na EWG. co niebawem okazało się iluzoryczne ze względu na różnorodność ekonomiczną i rozproszenie jego członków.
Duży wpływ na ewolucję EWG wywarły zmiany dokonane w systemie poUtycznym Francji w 1958r. De Gaulle zakwestionował bowiem tendencje ponadnarodowe (5IX 1960r., 15 V 1962r.) jak i uległość Stanom Zjednoczonym, wypowiedział się natomiast za "Europą państw" i "Unią Państw”. Ta ostatnia po raz pierwszy sprecyzowana w planie Foucheta (19 X 1961r.. dnigie wydanie z 4 XII 1% lr. i trzecie wydanie z 181 1962r.), została ostatecznie odrzucona przez Holandię i Belgię (17 IV 1962r.) jako zagrażające jedności atlantyckiej. Stanowisko obu państw miało wydźwięk antyfrancuski i proamerykański. było bowiem skorelowane z antygaullistowskimi manewrami Waszyngtonu.
USA popierały integrację zachodnioeuropejską o tyle, o ile mogła ona służyć ich pozycji w systemie atlantyckim. Z tą myślą wspierały antygaullistowskie tendencje w łonie EWG oraz tworzenie EFTA. a następnie przychybiie odniosły się do zgłoszenia brytyjskiej kandydatury do EWG ( 9 VIII 196lr.). Inspirowały też przekształcenie Europejskiej Organizacji Współpracy Gospodarczej w Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) (14 XII 1960r.). Objęła ona strefę atlantycką gdyż jej członkami stały się również USA i Kanada (październik 1961r.). Przyczyniając się do wzrostu gospodarczego, zwiększania zatrudnienia i podnoszenia stopy życiowej w państwach członkowskich, organizacja ta miała tworzyć materialne przesłanki jedności atlantyckiej oraz kształtować elementy wspólnej strategii gospodarczej wobec RWPG.
W 1964 roku 18 państw afrykańskich, byłych kolonii francuskich i angielskich, podpisało w Yaounde akt o stowarzyszeniu z EWG. Kraje te mogły korzystać z pomocy inwestycyjnej Europejskiego Funduszu Rozwoju oraz ułatwień w handlu z członkami Wspólnoty.
Od 1967 EWG, EWWiS oraz Euratom posiadająwspóbie główne organy wykonawcze.