97381

Komisja skarbu powołana została na początku obrad sejmu wielkiego, dwie pozostałe na podstawie konstytucji z 3-go maja. Uchwalona 3 maja 1791 roku konstytucja powoływała nowy organ zwany strażą praw, w skład której weszli ministrowie policji, pieczęci (ministerstwo spraw wewnętrznych), interesów zagranicznych, wojny, skarbu.

Przewodniczącym KEN był prymas, z głosem doradczym marszałek sejmu, a w przyszłości następca tronu. Ministrów powoływał król.

Ministrowie ponosili odpowiedzialność przed sejmem, który mógł również dokonać zmiany ministra. Były to próby przejścia na angielski system.

Król przewodniczył Straży Praw, czyli ówczesnemu rządowi. Decyzje króla w Straży Praw były wtedy ważne, jeśli kontrasygnował je odpowiedni minister. Przejściowe zmiany administracyjne wprowadziła insurekcja kościuszkowska, a szczególnie Uniwersał Połaniecki - były one jednak krótkotrwałe, jak samo powstanie kościuszkowskie.

Korpus urzędniczy:

Rozbudowa administracji pociągnęła za sobą wzrost ilości zawodowych urzędników, czyli korpusu państwowej służby cywilnej, równolegle do korpusu zawodowej służby wojskowej. Pracownicy administracji otrzymywali z reguły uposażenie pieniężne.

Już w XVIII wieku dążono do tego, by urzędnicy nie szukali pobocznych dochodów. Z czasem pojawiły się świadczenia rentowe i emerytalne. Początkowo zależne od dobrej woli króla. Wcześniej ratunkiem urzędnika na wypadek choroby lub innego nieszczęścia była sprzedaż urzędu. Wprowadzenie zaś rent i emerytur dawało gwarancję trwałości sprawowania urzędu.