25 czerwca 1944 r. zostat wydany we Włoszech dekret rządowy, który zapowiadał, „iż po wyzwoleniu terytorium kraju formy ustrojowe zostaną określone przez lud włoski, który w tym celu wybierze w głosowaniu powszechnym, bezpośrednim i tajnym Zgromadzenie Konstytucyjne dla uchwalenia nowej konstytucji państwa”1. Wyzwolenie całego terytorium państwa nastąpiło w kwietniu 1945 r., wiązało się ono z przywróceniem jedności państwa. Należy jednak zwrócić uwagę na to, iż tendencje różnych ugrupowań politycznych oraz dążenia północnej i południowej części kraju wykazywały często rozbieżności. Kiedy alianci wkroczyli do Rzymu król Wiktor Emanuel, realizując swoją wcześniejszą obietnicę abdykował na rzecz swojego syna Umberta. Jesienią 1945 r. zostały powołane do życia dwie nowe instytucje: Zgromadzenie Doradcze i Ministerstwo do spraw Konstytucji. Zgromadzenie było organem pełniącym rolę pomocniczą i doradczą w sprawach ustawodawczych i przygotowywało, zaakceptowany następnie przez rząd, projekt ordynacji wyborczej do Konstytucyjnego Zgromadzenia Narodowego. Rolą Ministerstwa do spraw Konstytuanty było zebranie i przygotowanie wszelkich materiałów pomocniczych, które mogłyby być przydatne członkom Konstytuanty w ich pracach nad nową ustawą zasadniczą. Wybory do Konstytucyjnego Zgromadzenia Narodowego zostały przeprowadzone we Włoszech jednocześnie z referendum ustrojowym 2 czerwca 1946 r. Do obsadzenia było 556 mandatów. Trzy wielkie partie koalicji uzyskały w tych wyborach 75% głosów, ich przewaga była ogromna i świadczyła, że te trzy ugrupowania cieszyły się ogromnym poparciem włoskiego elektoratu, dlatego to właśnie te partie odgrywały decydują role w przygotowaniu treści nowej ustawy zasadniczej Republiki Włoskiej.
1J. Zakrzewska, Ustrój Polityczny Republiki Włoskiej, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1986, s.28.