98682

5. zagrożenie wartości grupy własnej- prowadzi do reakcji obronnych, podobnych do tych jakie obserwujemy w sytuacjach zagrożenia samooceny indywidualnej

Model Treści Stereotypu (MTS)- sformułowany przez Susan Fiske i jej współpracowników- zakłada, że sprawczość (którą autorzy nazywają kompetencją) i wspólnotowość (którą ciepłem) są także dwoma podstawowymi wymiarami treści wszelkich stereotypów grupowych- dot. płci, wieku, narodowości oraz przynależności etnicznej i zawodowej.

Rodzaje stereotypów grupowych i ich konsekwencje (emocje, które budzą):

1.    stereotypy jednorodnie negatywne- dot. grup, które widziane są jako pozbawione zarówno sprawczości, jak i wspólnotowości (np. bezdomni, biedni, żyjący z zasiłku socjalnego); emocja->pogarda

2.    stereotypy jednorodnie pozytywne- dot. grup widzianych jako wspólnotowe (dobre) i sprawcze (kompetentne)- grupy „głównego nurtu", grupy odniesienia, klasa średnia; emocja-podziw

3.    stereotypy zawistne- dot. grup spostrzeganych jako kompetentne, ale wrogie, a przynajmniej wyzute z przyjazności, takich jak ludzie bogaci. Żydzi, Japończycy; emocja-> zawiść

4.    stereotypy paternalistyczne- dot. grup spostrzeganych jako ciepłe i wspólnotowe, ale pozbawione kompetencji- gospodynie domowe, osoby starsze, inwalidzi; emocja-> litość

Międzygrupowa asymetria językowa (Anna Maass) polega na abstrakcyjnym opisie zachowań i zdarzeń stawiających w dobrym świetle członków grupy własnej, a w złym- członków grup obcych, natomiast w konkretny sposób wyrażane są negatywne informacje nt. członków grupy własnej, a pozytywne- członków grup obcych.

Większość teorii upatruje genezę stereotypów w różnych motywach, czy to związanych z konfliktem, czy z hierarchią międzygrupową. Inaczej teoria kategoryzacji społecznych- widzi ona przyczyny stereotypów w samych procesach poznawczych. Zakłada, że stereotypy są ubocznym skutkiem skądinąd normalnego funkcjonowania ludzkiego umysłu- dzielenia napotykanych osób na kategorie i gromadzenia wiedzy o tych ostatnich.

Minimalna sytuacja grupowa- podział na grupy ma także charakter sytuacyjny i opiera się na zupełnie nieistotnych przesłankach. Wykazał to Tajfel. Uczestnicy badania oceniali dwa obrazy (Klee i Kandinskiego), nie dochodziło do interakcji, ale Tajfel poinstruował każdego badanego, kto spośród obecnych woli Klee, a kto Kandinskiego. Na koniec uczestnicy się oceniali i przydzielali nagrody. Okazało się, że ta drobna arbitralna różnica między badanymi wystarczyła do pojawienia się podziału „my"- „oni" i faworyzacji grupy własnej- bardziej pozytywnych ocen i zachowań kierowanych na jej członków, niż na identyczne osoby, które nie należą do tej grupy. Bliźniaczym zjawiskiem jest deprecjacja grupy obcej- gorsze reagowanie na jej członków niż na identyczne osoby, które się do niej nie zaliczają, co wyraża się bardziej negatywnymi ich ocenami czy przydzielaniem gorszych zadań. Oba te zjawiska- faworyzacja i deprecjacja- składają się na preferencję grupy własnej, czyli lepsze spostrzeganie grup, których jest się członkiem niż grup pozostałych.

Ostateczny błąd atrybucji- dot. asymetrii w ocenie grupy własnej i grup obcych. Zarówno siebie jak, jak własną grupę ludzie oceniają wyżej niż innych ludzi i grupy obce, np. pozytywne zachowania grupy