98910

Wyjaśnić należy, co oznaczają wskazane kryteria państwowości.

a)    Każde państwo musi mieć stalą ludność. Podkreślić należy, że:

•    Co do zasady liczba ludności nie ma żadnego znaczenia. Ten warunek spełniają zarówno ChRL i Republika Nauru (11 tys.). Warunku tego nie spełnia natomiast Antarktyda.

•    Warunek ten spełnia także podmiot posiadający stałą ludność nawet wówczas, gdy znacząca jej część przemieszcza się stale z oraz na jego terytorium (Mauretania).

b)    Każde państwo musi mieć określone terytorium.

•    Powinno być to terytorium lądowe, nie może to być twór w całości sztuczny (Sealandia).

•    Rozmiar teiytorium nie ma żadnego znaczenia.

•    Ten warunek spełnia także podmiot, którego granice nie są ostatecznie ustalone (Sytuacja Izraela w latach 40' XX w.)

c)    Każde państwo musi mieć rząd. Forma rządu nie ma znaczenia, istotne jest jednak, by istniała władza wykonująca funkcje rządowe i zdolna do reprezentowania państwa w stosunkach międzynarodowych W praktyce przyjmuje się jednak, że jednostki nie tracą posiadanego statutu państw nawet w przypadku przedłużającego się okresu braku efektywnej władzy.

Przykład dotyczący kryzysu w Angolii w połowic lat siedemdziesiątych XX wieku

W 1975 roku w Angoli trwała wojna domowa. Interweniowały m. in. wojska południowoafrykańskie, oraz kubańskie. Ryszard Kapuściński w książce „Jeszcze dzień życia” tak opisał sytuację w stolicy państwa, Luandzie: „[...] Ludzie biegali zdenerwowani, spieszyli się, załatwiali tysiące spraw. Byle szybko wynieść się, uciec w porę, zanim pierwsza fala morowego powietrza wtargnie do miasta. Nie chcieli Angoli [...] Brakowało wody, bo stacja pomp znajdowała się na linii frontu i po każdej naprawie była znowu niszczona w czasie walk [...] Coraz więcej kupców zamykało swe sklepy [...] restauracje i kawiarnie były nieczynne, krzesła, stoliki i parasole walały się po chodnikach [...] W tym czasie ktoś przyniósł do hotelu wiadomość, że wyjechali wszyscy policjanci! Luanda, jedyne miasto na świecie, nie miało teraz policji [...] [A potem] wyjechali wszyscy strażacy! Już nikt nie ocali miasta przed pożarem [...] [A potem] wyjechali wszyscy śmieciarze! Z początku nikt nie zwróci na to uwagi, miasto było brudne i zapuszczone. [Ale z czasem] całe miasto zaczęło cuclinąć, kto wchodził z ulicy do hotelu, też przez długi czas cuchnął, a i inni rozmawiali z nim na odległość [...] Potem, kiedy wyjechali wszyscy piekarze, monterzy, listonosze i dozorcy, kamienne miasto straciło swoją rację istnienia, swój sens. Było jak suchy szkielet polerowany wiatrem, martwa kość wystająca z ziemi ku słońcu”.

Pomimo długotrwałego braku efektywnej władzy Angola pozostała państwem (w rozumieniu prawa międzynarodowego). Miało to m. in. ten skutek, że jako państwo zobowiązana była do respektowania zaciągniętych wcześniej zobowiązań międzynarodowych (np. wynikających z zawartych traktatów).

Także okupacja całości terytorium danej jednostki nie oznacza, że państwo przestało istnieć (okupacja Iraku przez wojska koalicyjne od 2003 roku).

d)    Każde państwo musi mieć zdolność do utrzymywania stosunków z innymi państwami. Państwem jest jedynie taka jednostka, która jest prawnie niezależna. Znaczy to, że może ona prowadzić swoje stosunki międzynarodowe w wybrany przez siebie sposób