99092

społeczeństwa i Kościoła w stosunkach polsko-żydowskich - praca pośrednicząca między Grossem i społeczeństwem polskim

c)    głos prawicowy, chrześcijańsko-narodowy (Rzeczpospolita, SE): winny jest sam Gross i jego zwolennicy

d)    głos lewicowy i lewicowo-liberalny (GW, Kurier Poranny): winni są przeciwnicy Grossa a także stan społecznej świadomości

e)    głos radykalnie lewicowy (Trybuna, NIE): sytuacja ma charakter „pułapki” z której nie ma wyjścia.

W debacie wyraźna polaryzacja stanowisk:

•    mowa nienawiści w odmianie antysemickiej

•    język wrogości, środki anty-antysemickie

•    brakowało pracy pośredniczącej

•    przytaczano cudze wypowiedzi w sposób szyderczy

•    pozytywny wyjątek od tej tendencji: Andrzej Paczkowski, historyk IPN: praktykował pracę pośredniczącą między Grossem a społeczeństwem polskim (podobnie Ireneusz Krzemiński) - zachęcenie do wypracowania zdystansowanego poglądu na książkę oraz komunikacyjną strategię jej autora

•    „Strach” był świadomym aktem terapii wstrząsowej dla społ. polskiego ale nie doprowadził do przewartościowań w obszarze poi. pamięci zbiorowej

•    Przeciwnie - przyczynił się do usztywnienia spolaiyzowanych stanowisk.

•    Przekonywał tych, którzy byli „przekonani”, utwierdzając ich w polskim samokrytycyzmie (byli i są w mniejszości)

•    Opór i niechęć wśród zwolenników postawy „obronnej”

•    Spirala milczenia: pogląd „anty-grossowy” stanowił realną większość

•    1992-2002 - polaryzacja postaw wobec Żydów, wyraziste postawy antysemickie i anty-antysemickie - pogłębienie tej różnicy po debacie nad Jedwabnem (ale bez przyczynowego związku)

•    Można spodziewać się wzrostu życzliwego nastawienia wobec Żydów nad nieżyczliwymi -> długofalowy efekt książek Grossa

•    Analiza nie daje podstaw do optymistycznych prognoz dot. przemian publicznej dyskusji elit symbolicznych nt. Żydów

•    Dyskursy antysemickie głoszone są publicznie coraz częściej bez zahamowań, a dyskursy anty-antysemickie tracą oblicze „misyjne” i stają się ekspresją moralnej wyższoći