99146

■    Mocarstwa lub supermocarstwa - przewaga nad pozostałymi jest szczególnie duża

■    W zależności od ich liczby wyróżnia się różne typy układów sił:

■    Unipolarny (jednobiegunowy) - wyraźna dominacja jednego państwa-supermocarstwa

■    Bipolarny (dwubiegunowy) - dominacja dwóch supermocarstw

■    M ultipolarny (wielobiegunowy) - wyraźna przewaga kilku mocarstw

■    Globalny układ sił wpływa także na możliwości i swobodę działania pozostałych państw -dodatkowe szanse i ograniczenia (krępowanie autonomii państw słabszych)

■    Aktywność międzynarodowa państwa zależy od zakresu uznania go przez inne pa listwa

■    Uznanie jest warunkiem nawiązania bezpośrednich stosunków oficjalnych

■    Bez uznania stosunki są teoretycznie niemożliwe...

■    ...w praktyce potrzeby rozwiązywania pilnych spraw zmusza państwa do utrzymywania (USA i Chiny - negocjacje na terytorium państw trzecich)

■    Państwa nieuznające innego, mogą blokować jego udział we współpracy wielostronnej, choć uznanie jest aktem jednostronnym i wywołuje tylko skutki dwustronne (względne)

■    Niektóre zobowiązania międzynarodowe ograniczają zdolność do działań

■    Państwa neutralne nie mogą zawierać sojuszy i należeć do organizacji sojuszniczych

■    Państwa pokonane w wojnach na mocy aktów bezwarunkowej kapitulacji miały zdolność do działania ograniczoną przez państwa zwycięskie

Narody

■    Uważa się je za jednych z ważniejszych uczestników stosunków międzynarodowych - ich uczestnictwo ma jednak charakter pizejściowy

■    Stają się one uczesmikami stosunków międzynarodowych z chwilą kiedy podejmują działania na rzecz utworzenia własnego państwa

■    Przestają nimi być z chwilą osiągnięcia tego celu - funkcje ich reprezentacji przejmuje wtedy pa listwo - jego instytucje

■    Naród może być uczestnikiem stostuików międzynarodowych tylko wtedy gdy jest odpowiednio zorganizowany i ma organy zdolne do występowania w jego imieniu i reprezentowaniu na zewnątrz

■    Własna organizacja i reprezentacja narodów

■    Fronty narodowe, organizacje narodowowyzwoleńcze, zalążki władzy państwowej

■    Organizacja Ludu Afryki Południowo-Zachodniej (SWAPO - Namibia) -1960

■    Organizacja wyzwolenia Palestyny (OWP) - 1965

■    Fronty narodowe w b. ZSRR - Sajudis

■    Mogą zawierać traktaty międzynarodowe, uczestniczyć w pracach organizacji międzynarodowych i wchodzić w skład związków państw

■    OWP - obserwator przy ONZ. status członka Ligi Państw Arabskich Zbiorowe podmioty międzypaństwowe

■    Trwałe związki zorientowane w swoim działaniu na rzecz realizacji wspólnych interesów całej zbiorowości lub przynajmniej jej większości

■    Mają charakter kolektywny (międzynarodowy), ze względu na skład i realizowane cel -publiczny

■    organizacje międzyrządowe. Unia Europejska, mniej zinstytucjonalizowane związki państw Międzynarodowe organizacje międzyrządowe

■    Celowy, wielostronny, związek (zrzeszenie) państw, powstały w wyniku zawartego między nimi porozumienia i wyposażony w stałe organy

■    Członkowie - państwa reprezentowane przez rządy

■    Członkostwo mogą uzyskać podmioty niepaństwowe (Wspólnota Europejska a WTO i Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa)

■    Związki wielostronne - reprezentowane przez co najmniej trzy państwa

■    Organizacje powstają w wyniku zawartego porozumienia - umowy międzynarodowej, często jest ona jednocześnie jej statutem