99244

AZNELM Z CANTERBURY (Cantuańensis) 1033 - 1109

Włoch z Aosty, uczeń Lanfranka, po jego śmierci kierownik szkoły i biskup Canterbuiy. Nauczał głównie dialektyki.

Dzieła gł. teologiczne: Monologium (nawiązujący do Wyznań Augustyna), Proslogion, De veritate.

Alter Augustinus, doctor magnificus

„Ojciec scholastyki” - początek teocentrycznej metafizyki średniowiecznej.

5 liaseł filozofii Anzelma:

Credo ul intelligam (Augustyn)

Fides quaerens inteUectum

Sola ratione - dowodzenie czysto rozumowe w abstrakcji od teologii i doświadczenia. Filozofia realizuje się i wyczerpuje w rozumieniu wiary i wyjaśnianiu dogmatów, dowodzi racjonalności Boga, Jego atrybutów i istnienia. Filozofia i teologia są sprzężone, a nie niezależne.

Ccrtitudo fidci (pewność wiary) oraz ratio fidei (rozumienie wiary).

Realizm pojęciowy - nazwy ogólne mają swój desygnat i własne istnienie, niezależne od oznaczanych nimi jednostek.

Dowody na istnienie Boga

1.    Monologium

a)    To, co względne, zawsze partycypuje w tym, co absolutne. Istnienie absolutu jest niezbędne dla wyjaśnienia istnienia partycypacji.

Istnieje wiele rzeczy dobrych (fakt empiryczny). Skąd się one biorą? Wszystkie rzeczy dobre partycypują w jednym Dobru absolutnym, które jest jednym bytem i jedną naturą (Bogiem). Per se - samoistne, absolutne, jedno, najwyższe Per alliud - niesamoistne, względne, przez wzgląd na coś

b)    Są byty o różnej doskonałości. Istnieje drabina doskonałości biegnąca w górę, która nie może być nieskończona - na jej szczycie znajduje się Doskonałość jedna, najwyższa, samoistna i najdoskonalsza.

2.    Proslogion

Ratio (pomoc rozumowa wskazująca na Boga).

Krytyka Gaunilona

Zaakceptowany w szkole franciszkańskiej (związanej z platońską tradycją Ojców, gł. z Augustynem) - Aleksander z Hales, Bonawentura, Duns Szkot.

Koncepcja prawdy - rectit u do (zgodność, słuszność, poprawność). Koncepcja augustyńska -istnieje najwyższa prawda (Bóg), wszystko jest realizacją planu stwórczego (idei w umyśle Boga).

•    Praw da logiczna - zgodność (rectitudo) sądu z rzeczą (quid est?) [definicja klasyczna].

•    Praw da ontologiczna - rzecz jest tym, czym jest, gdy jest zgodna z ideą (poprawność w stosunku do wzoru).

Prawdy stworzone

Teologia racjonalna (od Anzelma) - argumentacja logiczna. W XIII w. powstają summy teologiczne oparte na zasadach rozumowych, filozoficznych, porządkujące doktrynę. ANZELM Z LAON - uczeń Anzelma z Canterbuiy.