14288

FILOZOFIA

b)    Anaksymander - uczeń Talesa i kontynuator jego nauk, podjął dyskusję z Talesem, stwierdzając, że woda to żywioł. Woda nie może być istotą rzeczywistoci.

wg Anaksymandera -> arche to apeiron (bezkres, bezmiar, coś niewyczerpanego).

c)    Anaksymendes -> arche to neuma (tchnienie, duch świata, duchowy pierwiastek w świecie, przenikająca siła witalna).

d)    Heraklit z Efezu - „pantarei" (Wszystko płynie).

wg Heraklita -> arche to zmienność (jako jedyny stały element)

„Mroczny filozof" - posługiwał się metaforą ognia, przetwarzanie się jednego w drugie -> zachowana ciągłość.

dialektyka - przeciwieństwa (napięcie między stałymi składnikami; „energeja" - wynika ze sprzeczności); paradoksc. Energia napędza świat.

e)    Demokryt z Abdery - rzeczywistość musi się składać z pierwotnych składników.

„atmoi" - dojdziemy do tego, co niepodzielne. Odwołać się do atomowej budowy, to wytłumaczyć świat. Nie różnią się jakością, ale ilością, wielkością, itp.

wg Demokryta -> arche to atomy (proste, niepodzielne, niezmienne). Rzeczywistość się zmienia, bo konfiguracje atomów się zmieniają.

f)    Szkoła Eleatów - szkoła założona przez Parmenidesa, który wprowadził pojęcie bytu (od „być", tz. „istnieć"). Byt to wszystko, co istnieje.

zasada tożsamości - coś ten tym, czym jest, a coś innego tym nie jest. ontologia - nauka o bycie.

Byt jest: jeden, odmienny, wieczny, niezmienny, niepodzielny. Zmienność to iluzje, wyobrażenia, złudzenia, fikcja.

Ontologiczne tezy nt bytu: jedność, niepodzielność, odwieczność, trwałość.

g)    Pitagoras -> Szkoła Pitagorejska

Uznał, że świat jest matematyczny - da się opisać za pomocą języka matematycznego, wg Pitagorasa •> arche to liczby (matematyczny opis świata).

Twierdzenie Pitagorasa -> twierdzenie wydawało się szokujące, bo liczby niewymierne nie mogły opisywać świata. Pitagorejczycy postanowili zataić tę teorię

h)    Platon - uznał, że coś co stanowi istotę rzeczywistości nie może być rzeczywistością. Istota każdego przedmiotu musi być poza tym przedmiotem i poza tym światem.

Co sprawia, że jedno jest czymś, a inne nie jest drugim?

idee - są wieczne, niematerialne, tworzą inny paralelny świat, dzięki niej coś jest takie jakie jest. Idee sprawiały, że bezkształtne materiały nabierały kształtu, odzwierciedlały się. Prawda jako taka. Konkretyzacja idei to degradacja.

demiurg - duch, który sprawia, że idee odzwierciedlają się w świede, rzeczywistość. Bóg, który tworzy.

i)    Arystoteles - uczeń Platona. Podważał teorię Platona. Istota świata należy jednak do niego, jest wewnątrz niego (trzeba pominąć, odrzucić, wyabstrahować to, co nieistotne dla tego człowieka), przypadłości - akcydensy (tac.); to, co trzeba odrzucić.

substancja - uzja; przedmiot bez konkretnych cech (ryba jako ryba, drzewo jako drzewo).

Jakaś część tej substancji sprawiła, że coś istnieje:

•    materia - z czego powstaje,

•    forma - to czym jest (grec. morfę).

Wszystko co istnieje jest konkretne. Substancja jest z czegoś i jest czymś, złożona z materii i formy.

Jaka siła sprawia, że z jednego tworzywa powstaje coś innego?

To Bóg -> pierwszy poruszyde. Łańcuch substancji musi mieć swój impuls, swojego poruszyciela. Bezkształtna materia uzyskuje swoją formę. Ontologia okazuje się teologią (potrzebny jest Bóg).

Strona 2