99335

Schopenhauer, Artur (1788-186O)

Poglądy:

1. Podstawą rzetelnej wiedzy jest intuicja, którą należy rozumieć jako bezpośredni ogląd, nieuprzedzoną obserwację. Powstająca w ten sposób myśl człowieka nadaje temu oglądowi postać pojęciową. Tak skonstruowane pojęcie jest cieniem swojego przedmiotu. Jednakże myśl nie chce ograniczyć się tylko do tego zadania i usiłuje konstruować świat wedle własnych prawideł, budować go w zgodzie z zasadami logiki. W ten sposób zamiast wyjaśniać rzeczywistość - zaciemniają, bo każdy człowiek dysponuje innym wizerunkiem świata, co prowadzi do subiektywności. (A pojęcia ogólne nie są w stame dotrzeć do tego co indywidualne, osobowe, specyficzne). Na tej podstawie pisał Schopenhauer: Świat - jest moim przedstawieniem. Termin przedstawienie miał sygnalizować nierozerwalny związek między doświadczającym podmiotem i doświadczanym przedmiotem. Jest to świat zjawiskowy. Toteż zawsze poznajemy jedynie zjawiska. A (zgodnie z filozofią indukcyjną) zjawiska to tylko złuda (jest to Fenoinenalistyczna teoria poznania). A jak możemy dojść do prawdy? Przebić się przez te zkidzenia(i tu wkracza Metafizyka irracjonalno-woluntarystyczna):

a) , na drodze poznania obiektywnego, biorąc za punkt wyjścia w7obrazenie-ogląd. jednak nigdy poza nie, nie wyjdziemy, zawsze pozostaniemy przy zjawiskach, przy zewnętrznej stronie rzeczy i nie wnikniemy do ich wnętrza (z Kanta)

b) . ale my jesteśmy nie tylko poznającymi podmiotami, ale też przedmiotami do poznania, sami jesteśmy rzeczami w sobie. I dlatego do istoty rzeczy, do której nie możemy dojść z zewnątrz możemy dojść od wewnątrz, rzecz sama o sobie może uzyskać saniowiedzę

c) . samowiedza zaś poucza nas, że jesteśmy w olą to jedyne, co nam bezpośrednio dane. wszystko inne przynoszą wyobrażeiua. a więc pozyskujemy to jako zjawiska.

Jak pisze filozof Jednostce, która występuje jako podmiot poznania, dany jest klucz do zagadki: tym kluczem jest wola. Co oznacza, że zdarzenia z życia, istniejącego w świecie zjawiskowym, podmiotu poznającego są zawsze wyrazem jakiegoś dążenia, ukierunkowanego pragnienia, często nieświadomego. U podłoża tych pragnień leży wola. Człowiek jest zatem również podmiotem woli. jej zaś przedmiotem okazuje się ludzkie życia oraz sam świat. O tym. że jesteśmy wolą, poucza nas samowiedza. Rzeczy, jako ukierunkowane i spełnione dążenia są uprzedmiotowioną wolą Jednak wola sama w sobie jako irracjonalny pęd. ślepe dążenie bez celu i bez kresu, chaotycznie dąży do samookreślenia. W tym dążeniu wola dokonuje wyboru jednej spośród wielu możliwości i na tym wolność definitywnie kończy się zamieniając w wieczystą niewolę. (Bo dokonują wyboru wola poddaje się konieczności). Uprzedmiotowiona w świecie woła jest zachłanna i żarłoczna. Rzeczywistość jest polem bitwy gdzie wszyscy walczą ze wszystkimi. Człowiek staje w obliczu wyboru: narzucać innym swoją wolę lub podporządkować się woli cudzej. Dodatkowo świat jest zły z samej swojej istoty czy natury, zatem winą świata jest samo jego istnienie. Istnienie jest synonimem cierpienia bo kiedy stwierdzam "chcę”, konstatuję, że czegoś mi brak. wiecznie cierpię na niedostatek, do tego dołącza się lęk metafizyczny człowieka, obawa przed tym co przyszłe i nieuchronne, przed śmiercią Dążymy do szczęścia a nie możemy go osiągnąć, dążymy do tego. żeby utrzymać życie, ale to też jest nieosiągalne, byt schodzi na drobnych troskach i zabiegach (np. miłość, zaspokajanie głodu). To są podstawowe źródła pesymizmu Schopenhauera

Metoda w filozofii preferowana przez S: bezpośrednia introspekrja

(nie dialektyka jak u Hegla - bo osnowa świata jest irracjonalna nie doświadczeme - bo zewnętrzne, poznaje tylko zjawiska)

•    Człowiek szuka ulgi i pociechy w filozofii i religii, wytwarza majaki i złudzenia aby uniknąć swego losu.

•    Dwa sposoby przeciw męce życia:

etyka współczucia - widok męki innych ludzi musi wzbudzać w nas współczucie (etyka chrześcijańska), jest ono czynnikiem wyzwolenia- przejąwszy się cierpieniem cudzym, odrywamy się i wyzwalamy od własnego, przez wyzbycie się pożądali i potrzeb możemy oderwać się od świata, stać mu się obcymi i wyzwolić z cierpienia jakie niesie, osiągnąć nirwanę (filozofia indyjska • buddyzm)

szmka i kontemplacja - Sztuka jest w stanie zatrzymać pęd woli. Wobec szmki zatapiamy się w kontemplacji, ustaje działanie popędów i woli. Kontemplacja jest bezinteresowna i wyzbyta pożądali a sztuka przynosi nie tylko ulgę i wskazuję drogę ucieczki przed nędzą życia, ale też umożliwia najwyższe poznanie: zatrzymuje zmienność, przepływ obrazów rzeczy, tylko tak można poznać wieczne idee stanowiące wzór i osnowę rzeczywistości.