99378

2. Stan wojenny i jego konsekwencje dla regionu.

18 maja 2003 roku o północy prezydent Magawati Sukamoputri wprowadził stan wojenny na terytorium Acehu. Nazajutrz rozpoczęła się największa od czasów inwazji na Timor Wschodni w 1975 roku operacja wojskowa w Indonezji. W ślad za stanem wojennym poszło kompletne odcięcie regionu od świata, m. in. Poprzez zakaz przebywania w Acehu dziennikarzy i członków organizacji humanitarnych. Spowodowało to doniosłe konsekwencje dla sytuacji społecznej. Według danych organizacji Satorlak NAD z 13 lutego 2004 roku, przez kilka pierwszych miesięcy konfliktu zmuszono do opuszczenia swych domów ok. 125 tys. osób (tzw. Internally displaced persons -IDPs). Tak duża liczba uchodźców była celowy efektem działań Dżakarty - zamierzała ona „oczyścić" część Acehu kontrolowaną przez GAM, aby łatwiej poradzić sobie z separatystami.

2.1 Końcowa faza konfliktu

Stan rozkładu podstawowych struktur państwowych dopełniony został przez tsunami, które nawiedziło obszar Azji Południowo-Wschodniej 26 grudnia 2004 roku. Jego skutkiem była m.in. śmierć ok. 200 tys. osób oraz niemalże stracie z powierzchni ziemi stolicy prowincji, miasta Banda Aceh. Kataklizm doprowadził do gwałtownego wzrostu liczby uciekinierów z Acehu, a także doszczętnie zrujnował i tak już podupadłą gospodarkę regionu. Ogrom konsekwencji odczuwalny przede wszystkim przez ludność cywilną doprowadził do jednostronnego zawieszenia broni przez GAM. Nie uczynił tego rząd centralny, jednak od tamtego momentu nie tylko nie wykonywał żadnych poważniejszych akcji zbrojnych, ale i zasiadł do stołu rokowań z siłami lokalnymi. Zaangażowanie UE i pięciu krajów ASEAN w mediację zaowocowało podpisaniem 15 sierpnia 2005 roku w Helsinkach porozumienia dotyczącego:

a)    rządów a Acehu (podstaw prawnych, reprezentacji politycznej, gospodarki oraz roli rządów państwa),

b)    przestrzegania praw człowieka,

C) amnestii i reintegracji partyzantów w społeczeństwie.

d)    środków bezpieczeństwa,

e)    rozstrzygania sporów.

2.2 Aceh „państwem upadłym"?

według definicji „państwo upadłe" to taki obszar, który ze względu na erozję struktur wewnętrznych nie jest w stanie zapewnić elementarnej stabilizacji (ekonomicznej, społecznej, prawnej). W rezultacie może stać się ekspansywnych zabiegów innych państw ( w aspekcie zewnętrznym) oraz narażone jest na niepokoje, wojny i łamanie praw człowieka ( w aspekcie wewnętrznym). Aceh w połowie 2005 roku spełniał powyższe kryteria, gdyż:

•    długotrwała wojna domowa doprowadziła do zatarcia śladów jakiejkolwiek stałej władzy ucieleśnianej przez administrację,

•    strony konfliktu już od wielu lat dopuszczają się łamania praw człowieka, co zostało udokumentowane przez organizacje międzynarodowe, zarówno rządowe jak i niezależne,

•    permanentny stan zagrożenia życia doprowadził do exodusu setek tysięcy cywili,

•    rząd Indonezji stworzył punkty kontrolne na długości całej granicy prowincji z pozostałą częścią Sumatry, co de facto izoluje Aceh od terytorium państwa, do którego nominalnie należy.