99544

57 RZĄD SIKORSKIEGO

W wyniku internowania \Madz polskich w Rumunii, prezydent Mościcki korzystając ze swoich uprawtień wyznaczył na swojego następcę Władysława Raczkiewicza, a sam podał się do dymisji. Rówiież rząd Sławoja-S kładkowskiego zdecydował 6 zakończeniu działalności. W związku z tym prezydent Raczkiewicz mianował premierem gen. Władysława Sikorskiego 30 września I939r. Był to rząd koalicyjny: z jednej strony przedstawiciele opozycji antysanacyjnej - Sikorski, Stanisław Stroński; z drugiej przedstawiciele sanacji-August Zaleski, Adam Koc, W ciągu następnych dni doszli: Sosnkowski, Gen. Józef Haller, Stanisław Kot, Aleksander Ładoś, Marian Seyda. Dalej pozostał podział głównych funkcji: dla obozu sanacji ,MSZ, urząd prezydenta oraz Komitet Ministrów jo Spraw Kraju: pozostałe ważniejsze funkcje dla obozu antysanacyjnego. W wyniku późniejszych przetasowań wzmocniła się pozycja zwolenników Sikorskiego.

Rząd działał w porozumieniu z prezydentem, który zobowiązał się wykorzystywać swoje uprawienia tylko po konsultacjach z rządem. Miało to na celu utrzymanie w mocy konstytucji kwietniowej, kontestowanej przez opozycję, aby zachować ciągłość władzy.

Swój program polityczny zawarł w programie z listopada 1939r. oraz deklaracji z 18 grudnia 1939r.. Główne założenia to walka u boku mocarstw o wyzwolenie niepodległej Polski, utrzymanie kontaktów z krajem w celu podtrzymywania nadziei na wyzwolenie.

W swojej działalności politycznej rząd musiał skupić się na czterech głównych zagadnieniach:

1.    Stosunki z mocarstwami zachodnimi: miały opierać się na układach zawartych przed wybuchem wojny. Po wześniu 1939r. rząd dążył do zawarcia układów wojskowych z Francją oraz Wielką Brytanią(WB). Z ta pierwszą zawarto układ 4 stycznia 1940r. odtworzeniu Polskich Sił Zbrojnych. Podstawą finansową były pożyczki od Francji i WB. Do maja 1940r. zdołano zmobilizować około 84 tyś. wojska w 1. Dywizji Grenadierów, 2. Dywizji Strzelców Pieszych, 10 Brygadzie Kawalerii Pancernej, Samodzielnej Brygadzie Strzelców Podhalańskich oraz Samodzielnej Brygadzie Strzelców Karpackich. Po klęsce Francji rząd ewakuował się do Londynu. Tu 5 sierpnia 1940r.^lArodpisano układ o tworzeniu PSLotniczych oraz PSLądowych. Na obszarze WB zdołano utworzyć 1. Brygadę Strzelców, 16. Brygadę Czołgów, 10. Brygadę Kawalerii oraz kilkanaście dywizjonów lotnictwa. Głównym założeniem rządu było uzyskanie poparcia WB i USA dla idei odtworzenia niepodległej Polski w granicach z 1939r. Okazało się jednak, że sojusz ten był traktowany przez mocarstwa instrumentalnie. Bowiem po ataku Niemiec na ZSRR to właśnie państwo radziecki stało się głównym sojusznikiem Zachodu. Stało to w całkowitej sprzeczności z interesami Polski.

2.    Stosunki z ZSRR:(omówione przy pytaniu 'Stosunki polsko-radzieckie w latach II wojny światowej' i 'Układ Sikorski-Maj ski¹).

3.    Idea federacji środkowoeuropejskiej: Sikorski rozpoczął negocjacje z Benesem jesienią 1940r. w sprawie stworzenia federacji środkowoeuropejskiej. 11 listopada l94Qr. wydano dełdaracje popierającą ideę stworzenia ścisłego ziązku gospodarczo-politycznego wojnie. Jednak od samego początku istniały rozdźwięki dotyczące stopnia integracji. Polacy postulowali silniejszy związek, podczas gdy Czesi i Słowacy sugerowali luźniejszą kompozycję, nie chcąc zrażać, przeciw sobie ZSRR. Intensywniejsze rozmowy toczyły się od listopada 1941r.. Ostatecznie 13 stycznia 1942r. obie strony zgodziły się na projekt minimalny. Jednak rosnący nacisk ze strony ZSRR zmusił Renesa do wydania memoriału 12 listopada 1942r. dotyczącego zawieszenia rokowań w sprawie federacji.

4.    Działalność polityczna rządu Sikorskiego na terenie okupowanego kraju: władza na terenie okupowanej Polski była także areną walki między stronnictwami politycznymi pozostającymi w kraju a rządem Sikorskiego. Dlatego Sikorski rozwiązał Służbę Zwycięstwu Polski utworzoną przez piłsudzcyka Karaszewcza-Tokarzewskiego, a na jej miejsce powołał do życia Związek Walki Zbrojnej ściśle podporządkowany rządowi londyńskiemu. Decyzję w tej sprawie podjął Sodnkowski stojący na czele KOfmtetu Ministrów do Spraw Kraju. ZWZ był instytucją mającą skupić ośrodki walki zbrojej. Była to organizacja apolityczna jlatego utwórzonojrzy niej 24 lutego 1940r. olityczny Komitet Porozumiewawczy w celu koordynowania współpracy polityczno-wojskowej.

Po przeniesieniu siedziby rządu do Londynu ustanowiono Komendę Główną ZWZ z Roweckim na czele, który mógł decydować w wypadku utraty łączności.

Kolejnym polem konfliktu było stanowisko delegata rządu na kraj. Sikorski nie zgodził się na Delegaturę Zbiorową skład aj ącą'się z przedstawicieli stronnictw pozostających w kraju. Ostatecznie pieiwszym delegatem został Cyryl Ratajski. Jego miejsce jesienią 1942r. zajął Jao Piekałkiewicz, ale dopiero w maju 1943r. delegatem został Jan Jankowski, przedstawiciel Stronnictwa Pracy, z którym był związany Sikorski. Tymczasem 14 lutego 1942r. zdecydowano, że powstanie AK, która miała przyspieszyć proces scalania organizacji wojskowych.