1352737900

y

y

n

WOJNA I POKÓJ

nie jest łatwe. Następuje nawiązanie stosunków wymiennych, połączone z wytworzeniem się pokojowego współzawodnictwa gospodarczego. Dawne odosobnione gospodarstwa nie odpowiadają nowym stosunkom, wywołanym przez wzrost liczby ludzi i ich potrzeb. Przejście do gospodarstwa wymiennego, zastąpienie dawnego, przymusowego współdziałania po części do-browolnem, po części współzawodnictwem pokojowem zapewnia większą wydajność pracy ludzkiej, dostatniejsze zaspokojenie potrzeb. Państwo przez odpowiednie zmiany ustawodawcze, przedewszystkiem przez dopuszczenie i zabezpieczenie własności prywatnej, oraz swobody rozporządzania s w oj ą pracą stwarza warunki, niezbędne założenia pokojowego współzawodnictwa gospodarczego.

Za najwybitniejszy wyraz wzrostu pokojowości uważam wzmożenie się pokojowych stosunków między ludźmi, a mianowicie współdziałania i współzawodnictwa pokojowego. Zanik walk na rzecz wojen uważam za dalszy doniosły wyraz rozwoju w tym samym kierunku.

III.

, ^s

*

Walka ludzi ze zwierzętami należy właściwie do przeszłości. Człowiek udoskonalił broń do tego stopnia, że ogranicza się do tępienia zwierząt, o ile zachodzi potrzeba. Dziś ani polowania, ani zabijania zwierząt domowych nie można nazwać walką, ponieważ człowiek przy tej sposobności niemal nie naraża się na niebezpieczeństwo. Zwierzęta nie są zdolne do stawiania skutecznego oporu. Zdawaćby się mogło, że zanik walki ludzi ze zwierzętami wywołał wzmożenie się walki ludzi międ/y sobą. Nie znajdując dostatecznego zadosyćuczynienia popędom wojowniczym w walce ze zwierzętami, tern skwapliwiej walczyli między sobą. Mieli po temu więcej czasu i sił, niż przedtem, albowiem dawniej byli więcej zajęci walką ze zwierzętami. W rzeczywistości przebieg wypadków był odwrotny. Równolegle z zanikiem walki ludzi ze zwierzętami, walka ludzi między sobą powoli zmniejsza się. Coraz bardziej ogranicza się do walki